Afscheid

Aan alles komt een eind, ook aan mijn verblijf in Kazakhstan - vandaag om precies te zijn. Toen mijn lotgenoten en ik vier maanden geleden aankwamen, werd ons beloofd dat we pijn in ons hart zouden hebben als we het land weer zouden verlaten. Als dat waar is, weet een aantal studenten dat in ieder geval goed te verbergen. Van de mogelijkheid om docenten te benaderen om de examens eerder dan de officiele datum af te leggen werd door bijna iedereen gebruik gemaakt. Zo kan het dat de tentamenperiode van 4 tot 16 mei duurt, maar dat de exodus al in volle gang is. Een geluksvogel smeerde hem al op 30 april, de meeste anderen (mijzelf incluis) in het verloop van deze week. De achterblijvers zijn dikwijls degenen die dehulp van goedgezinde docenten ontberen. Toch heb ik op deze laatste dag, wellicht door de halflege gang in mijn flat en de ongewoon opgeruimde toestand van mijn kamer, het aparte gevoel wat vaker voorkomt aan de vooravond van een vertrek, en ben ik niet zo enthousiast bezig met aftellen als een week geleden.

Het nutsbedrijf nam nog een halve dag vakantie op vlak voor mijn vertrek, en ook vanuit de universiteit werd met de beste bedoelingen ook een poging ondernomen om ons vaarwel te zeggen. In samenwerking met de organisatie voor internationale studenten (KISA) werd een uitje naar de bowlingbaan georganiseerd, waar de vriendelijke woorden (zelf deed ik ook een duit in het zakje) de ongemakkelijke sfeer door de lage opkomst (de meeste uitwisselingsstudenten lieten het afweten, en ook de KISA-afvaardiging was aan de kleine kant) maar ten dele konden wegnemen. Behalve een glansrijke overwinning bij het bowlen viel me ook een prijs van 'Most Charming Student' ten deel - ik heb het altijd al geweten. In kleinere kring bracht ik daarna nog bezoekjes aan een roestig Sovjetobservatorium waar we, de Russische uitleg braaf knikkend aanhorend, een aantal kleine diamantjes en een heus maanlandschap door de telescoop konden waarnemen en het Kazakhstaans Staatscircus, dat ondanks de droevige toestand van de steprijdende en koprollende beer een alleraardigste show opvoerde, waar ik tot schijnbaar groot vermaak van het publiek nog met een (on)vrijwillig gastoptreden aan had bijgedragen.

Behalve de in het water gevallen borrel waar ik het vorige post over had, vindt het afscheid vooral op individuele basis plaats. Elke dag vertrekt er wel iemand, die na een aantal vriendelijke woorden over en weer al dan niet luid snotterend uitgezwaaid wordt. Ondertussen moet ik oppassen dat ik een aantal figuren, die van plan zijn deze zomer in Amsterdam de bloemetjes eens goed buiten te zetten, ontloop zodat ik ze geen vals emailadres hoef mee te geven. Vandaag rest mij nog een paar kleren in te pakken, de papieren voor mijn reis netjes in orde te maken en op tijd naar bed te gaan, zodat ik morgenochtend fris richting Oezbekistan kan. Na een omzwerving van een kleine drie weken (hopelijk komen er geen onverwachte verlengingen) in Oost-Europa kom ik 26 mei weer in Nederland aan. Hoewel ik het hier best naar mijn zin heb gehad, heb ik mijn portie voormalige Sovjetunie dan weer even gehad. Wellicht ga ik nog een keer naar Kyrgizie en/of Tadzjikistan voor de prachtige berglandschappen - als die landen tegen die tijd dan nog in hun huidige vorm bestaan. Of ik nog nog eens terug naar Kazakhstan kom? Misschien in 2030.

Met mijn vertrek hier komt ook het einde van mijn status als blogger in zicht. Als ik me enigszins verveel zal ik proberen nog iets uit Oezbekistan te schrijven (dat eindigt toch ook op -stan ;), hoewel ik gezien hun classificatie als 'vijand van het internet' (gedeeld met Noord-Korea, Cuba, Myanmar en Turkmenistan en landen als China, Vietnam e.a. keurig naar de tweede plek verwijzend) nog niks kan beloven. In elk geval bedankt voor jullie aandacht voor mijn escapades in deze uithoek, en hopelijk tot snel in Nederland!

- Thomas

Blackout

In sommige eerdere afleveringen van deze blog heb ik niet zo hoog opgegeven van het milieubewustzijn in dit land. Het lijkt erop dat de Kazakhstanen mijn opmerkingen ter harte hebben genomen - alsof het recente Earth Hour niet genoeg was, heeft de electriciteit het de afgelopen twee weken evenzoveel malen af laten weten. Als verwaande Westerling was ik verbaasd over de rustige wijze waarop de mensen hier met zulke situaties om weten te gaan - als er in Nederland een helikopter ergens in de Bommelerwaard een stuurfout maakt is meteen het hele land in rep en roer, worden er tientallen cameraploegen naar het 'rampgebied' gestuurd en krijgen we negen maanden later nog een journalistieke naschok indien de geboortecijfers een kleine afwijking vertonen of er bij Defensie wat koppen rollen, maar hier halen de mensen hun schouders op en gaan door waar ze mee bezig waren. Slechts voor een handvol ongelukkigen die zich toevallig in een lift bevonden of, omdat de verkeersregelaars niet op tijd ter plekke zijn, hun Lada in de prak rijden is het werkelijk vervelend. In mijn geval werd een dergelijke catastrofe op het nippertje afgewend omdat, nadat heel Almaty 3 uur in het donker had gezeten, het licht om half een weer aanging, waardoor ik me net op tijd naar een cafe kon begeven om een belangrijke Champions League wedstrijd niet te hoeven missen.

Niet veel later werd de oorzaak van het euvel bekend. Almaty is aangesloten op het net van Kyrgyzie, en hoewel dit land vele kwaliteiten heeft (prachtige berglandschappen, een overvloed aan valkeniers en de gefermenteerde merriemelk is van de hoogste kwaliteit) kan je er voor je elektriciteit beter niet van afhankelijk zijn. Hoewel ik terughoudendheid wil betrachten als het gaat om onbevestigde bronnen, wil ik jullie niet onthouden dat volgens medestudenten enkele familieleden van de Kyrgyzische (sp?) president teveel stroom hadden afgetapt en het grid daarmee overbelast hadden.

Of het puur toeval betrof of dat ik in het Haaksbergen van Kazakhstan zit weet ik niet, maar dit weekend was het weer raak. Als volledig geintegreerde Kazakhstanen raakten mijn kamergenoot en ik niet in paniek toen het licht uitviel - in dit soort gevallen is het eerst zaak de grootte van het getroffen gebied te bepalen. Gedurende mijn verblijf hebben zich al talrijke lokale blackouts voorgedaan waarmee ik jullie niet wilde vermoeien - soms ging het om een aantal vertrekken, andere keren had mijn kamergenoot in zijn helft wel stroom en ik niet. In dit geval was het snel duidelijk: op de gang was het licht van zaklampen zichtbaar en klonk gegiechel, maar het rijzige Hotel Kazakhstan met het karakteristieke '2030' in neonletters op de gevel (zou dat ook het jaar zijn waarin ze dit soort problemen onder te knie hopen te hebben?), het perfecte uitzicht waarop voor ons een continue bron van vreudge is en onze kamer ongetwijfeld tot een van de meest gewilde op de universiteit maakt, was nog gewoon voorzien.

Helaas werken de fornuizen op elektriciteit, dus moest ik het in plaats van pannenkoeken met gesmeerde boterhammen als diner stellen, maar we konden nog wel naar een supermarkt wat verderop om wat benodigdheden in te slaan voor een afscheidsfeestje wat we gepland hadden. Zo'n party in het donker is echter lang niet zo gezellig en het feestje doofde als een nachtkaars uit. Tegen het eind van de middag van de volgende dag, zo'n twintig uur later, sprong het licht weer aan. Zoals gebruikelijk sluit ik weer af met een nuttig advies: als jullie nog een keer naar Kazakhstan komen, neem dan dat noodpakket mee wat je volgens de Nederlandse overheid had moeten kopen. Houd je in als de kip in de aanbieding is. En, zoals we hier graag tegen elkaar zeggen: 'You haven't really been to Kazakhstan unless you have experienced a blackout!"

Koninginnedag

Net zoals de meeste mensen in Nederland verheugde ook ik mij op onze nationale feestdag. Niet alleen was dit een uitgelezen gelegenheid om weer met wat landgenoten in contact te komen en wat Nederlandse sfeer te proeven (letterlijk en figuurlijk), maar ook om eens een kijkje te nemen in de diplomatieke wereld, waar ik me gezien mijn Diplomacy-ervaring en innemende persoonlijkheid als een vis in het water verwachtte te voelen en waar ik in recente artikelen (http://archief.nrc.nl/?modus=l&text=Ministerie+van+Buitenlandse+Zaken&hit=2&set=3 en http://archief.nrc.nl/?modus=l&text=buitenlandse+zaken+cultuur&hit=14&set=2) al zoveel over interessants over gelezen had. Ik had na lang zoeken een t-shirt zonder vlekken gevonden, mijn enige niet-spijkerbroek klaargelegd en mijn kapsel in het beste model gestyleerd toen ik het nieuws over de verschrikkelijke gebeurtenissen in Apeldoorn vernam.

Omdat ik geen nieuws over een afgelasting van de evenementen in Almaty had ontvangen (ter plaatse vernam ik dat niet iedereen daarvoor op tijd bereikt zou kunnen worden), begaf ik me uiteindelijk toch naar het Hyatt om een kijkje te nemen. Vlak na mijn aankomst om kwart voor acht deelde de Nederlandse ambassadeur mee wat er gebeurd was, waarbij hij opvallend genoeg niet vermeldde dat het hoogstwaarschijnlijk geen ongeluk betrof, wat rond die tijd volgens mij reeds bekend was. Desalniettemin was de stemming niet al te bedroefd - de buitenlandse gasten (zakenmensen en diplomaten) werden uiteraard minder geraakt en voor de Nederlanders was het nog steeds een van de spaarzame kansen om eens bij te praten met de rest van de diaspora. Naast wat medewerkers van de Amerikaanse en Nederlandse ambassades raakte ik nog aan de praat met een drietal wat in een gehucht bij de Chinese grens vrijwilligerswerk voor gehandicapte kinderen deed. Om negen uur werd de bijeenkomst met het Wilhelmus en een toast op de Koningin besloten - een stuk vroeger dan gebruikelijk, maar het diplomatenkorps hoeft niet te vrezen: als je wilt, kan je elke dag naar een dergelijke receptie.

Nederland(er)(s) in Kazakhstan

Nu de tijden van de VOC voorbij zijn, strekken de tentakels van mijn geliefde Nederland helaas niet meer zo ver als voorheen. In plaats van een spin in het web en een militaire grootmacht zijn we verworden tot een braafste jongetje van de klas en gesprekken met de groten der aarde vinden dikwijls niet meer plaats tijdens een copieus diner, maar onder het genot van een broodje kaas. Nergens is het verval sterker te merken dan in Centraal-Azie: in deze strategisch belangrijke regio, een frontlinie in de strijd tegen het terrorisme en rijk aan steeds schaarser wordende natuurlijke hulpbronnen, is er in vier van de vijf landen is er geen diplomatieke afvaardiging. Voor mijn bezoek aan Oezbekistan ben ik al de Duitse, Franse en Engelse wapenleveranties aan het bestuderen om te kijken tot welke ambassade ik me in geval van nood het beste kan wenden. Zo zou je ook verwachten dat in Kazakhstan, een land waar nog genoeg dingen moeten gebeuren die schijnbaar een hogere prioriteit hebben dan de banden met kikkerlandjes in Europa aan te halen, weinig Nederlandse invloeden merkbaar zouden zijn.

Het tegendeel bleek echter het geval. Al de tweede dag van mijn verblijf kwam ik een stel Nederlandse expats in de supermarkt tegen - het was me nog niet helemaal duidelijk voor welk bedrijf ze precies werkzaam waren, maar onze staatsbank ABN AMRO is een van de weinige buitenlandse financiele instellingen met activiteiten in deze groeimarkt (de andere zijn RBS en CitiBank - helaas konden de Kazakhstaanse divisies deze bedrijven na de fouten van hun collega's in de City niet overeind houden). Op de markten is overal 'Gallandskoie suir' (Hollandse kaas) te koop - ongetwijfeld niet authentiek, maar het feit dat onze reputatie kennelijk goed genoeg is om deze troep aan de man te brengen stemde me erg tevreden - en in elke kroeg kan je Heineken bestellen (voor de dubbele prijs van een lokaal biertje, dat wel). Op KIMEP werken twee Nederlanders, waaronder de baas van het International Office, die tijdens zijn MBA in Engeland een Kazakhstaans meisje tegen het lijf was gelopen en zodoende hier verzeild is geraakt.

Het lokale Nederlandse consulaat heb ik ook de eerste weken aangedaan. Een vriendelijke klerenkast liet me, zodra hij zag dat ik Nederlander was, voorgaan op vijftien wachtende locals, en ook door de dienstdoende diplomate werd ik alleraardigst te woord gestaan. Nadat ik me had laten registreren, zodat ik me in geval van een staatsgreep of andersoortige crisis zo snel mogelijk kon laten adviseren het land te verlaten en indien ik, God verhoede het, vermist zou worden de autoriteiten in ieder geval binnen enkele weken een zoekactie op touw konden zetten, wilde ik ook een gecertificeerde kopie van mijn paspoort laten maken om het origineel niet in handen van hebberige agenten te doen vallen. Dat was geen probleem, maar voor een stempel en een krabbeltje lieten ze me dertig euro neertellen, waardoor ik op en neer naar huis moest om genoeg contanten bij elkaar te krijgen. Om mijn opwinding te minimaliseren maakte ik mezelf maar wijs dat dit naar een potje ging om op Koninginnedag eens goed uit te pakken, wat warempel nog lijkt te kloppen ook - komende donderdag is er een receptie in het plaatselijke Hilton, en ik heb me voorgenomen om net zoveel bitterballen, champagne en oranjebitter te consumeren tot ik de kosten eruit heb.

Met de kennis over en nieuwsgierigheid naar Nederland is het bij de Kazakhstanen ook niet slecht gesteld. Een docente Engels voor eerstejaars had me uitgenodigd om een aantal keren een presentatie over mijn land te geven, waar de arme studenten ondanks hun zware programma nog redelijk wakker bij bleven. Hoewel het softdrugsbeleid zoals verwacht de meeste nieuwsgierigheid wekte (op vragen hoe je wietpannenkoeken kon bakken en of de Kazakhstaanse waar beter was dan de Nederlandse, leek het me uit juridisch oogpunt echter beter te zwijgen), was men ook erg geinteresseerd in de legale prositutie, het homohuwelijk, de rol van familie in onze samenleving en het studentenleven in Nederland - een aantal corporale mores werkten op de lachspieren. Naast Geert Wilders en Pim Fortuyn was zelfs Willem van Oranje bekend in Kazakhstan. Na afloop werd me nog een kaart overhandigd waarop de leerlingen, al dan niet onder druk van hun docent, een aantal aardigheden over mijn presentatie en Nederland hadden geschreven. Of de Nederlandse universiteiten, de UvT voorop, nu een stormloop aan inschrijvingen uit Almaty kan verwachten is echter de vraag - de Kazakhstaanse overheid verstrekt een aantal studiebeurzen waarmee alle kosten gedekt worden, en dan geef ik de studenten die voor het anders prijzige Engeland of de VS kiezen geen ongelijk.

Enfin, waar zeventiende-eeuwse methoden om me aan Nederland te binden ontbreken, is er nu het wereldwijde web om het gat op te vullen. Met het digitale NRC blijf ik redelijk op de hoogte van de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland - het proces tegen Wilders, de verhoging van de AOW-leeftijd en de JSF-crisis kennen geen geheimen voor mij. Ondanks dat ik geinteresseerd ben en hier niet eeuwig zit is er toch een mate van verwijdering - ik voel me minder betrokken bij en minder gepassioneerd over wat er in Nederland gebeurt. En natuurlijk kan ik met deze blog en emails contact met jullie onderhouden - in ieder geval tot ik hier weg ben. 12 days and counting.

Gastbijdrage: Kazakhstan Rolmodel?

Zoals jullie laatst hebben kunnen lezen hebben ook mijn ouders Kazakhstan aangedaan. Mijn vader was zo onder de indruk dat hij vroeg om een gastbijdrage op deze blog te plaatsen - gezien het feit dat deze blog slechts het bescheiden doel heeft informatie over Kazakhstan te verschaffen en dat anderen wellicht een verfrissende nieuwe visie kunnen bieden, hoefde ik er niet lang over na te denken. Bij deze!
-----

In zijn blog doet Thomas met veel verve verslag van de ramspoed en het ongerief dat hem regelmatig treft in Kazakhstan, van Spartaanse legeringomstandigheden op de Kimep en tweemaal achtereen vrijdag de 13de, tot kolkende watermassa’s en dikke wallen van bureaucratische onwil.
Daar is uiteraard niks mis mee, want wie van ons is vrij van dagelijkse ergernissen, maar het heeft wel als neveneffect, dat de aandacht afgeleid wordt van de sterke punten van het land

Omdat een kort bezoek vorige week aan Thomas ons gesterkt heeft in het idee, dat dit land op een aantal aspecten gewoon op ons vooruitloopt, heb ik de status van “toegevoegd tijdelijk buitengewoon redacteur ” aangevraagd en verkregen en wil die graag benutten om enkele van de bijzondere verworvenheden en sterke kanten van Kazakhstan kort te belichten.

Het begon al meteen met het vervoersverhaal. Het blog van Thomas heeft, zoals de trouwe lezers weten, een hoog economisch gehalte. Met grote regelmaat wordt het vigerende prijsniveau aangehaald, in goed- dan wel afkeurende zin, afhankelijk van de hoogte ervan.
Een ding staat echter steeds buiten kijf, taxi’s rijden er bijna voor niets.
Met deze wetenschap in het achterhoofd, spoedden we ons bij aankomst naar de ATM en droegen er zorg voor voldoende kleine coupures te pinnen, zodat we de taxichauffeur niet in verlegenheid zouden brengen.

Monter slingerden wij onze bagage in het eerste beschikbare voertuig en gaven de naam van het hotel op. De man zette het voertuig meteen in beweging en toonde ons even later een prijslijst, variërend van 50 tot 90 euro met de namen van alle goede hotels. Wij meldden de man beleefd , dat we al een hotel hadden en uitsluitend taxivervoer zochten.
Daar bleek deze lijst echter betrekking op te hebben.
Onze rit moest 70 euro kosten. Met de verhalen van zoonlief in het achterhoofd hadden wij hier enige moeite mee. Met zichtbare tegenzin kregen we daarop 50% korting en toen dat niet voldoende bleek, nogmaals een zelfde discount.
Om de sfeer in de taxi niet nog onplezieriger te maken, hebben wij daar mee maar ingestemd.

Achteraf bleek, dat wij een officiële taxi hadden genomen, die normale Westerse prijzen aanhoudt. Bijna niemand maakt echter van deze service gebruik. Elke zichzelf respecterende Kazakhstaan steekt gewoon zijn hand op ,waarop doorgaans meteen een voertuig stopt. Als de bestemming een klein beetje op de route ligt van de chauffeur, neemt hij de passant mee, waarvoor een vergoeding in rekening wordt gebracht in de orde van grootte van 0,5 tot 1,5 euro.

Toen ik een paar maal van deze service gebruik had gemaakt, zag ik er plotsklaps de enorme waarde van in .
Parbleu, Het Ei van Columbus!
Stel je voor dat we dit concept over zouden nemen in ons dicht bevolkte landje.
Het zou natuurlijk een regelrechte uitkomst zijn, geen dichtgeslibde, ontwrichte binnensteden meer, niet langer overlast van rokerige bussen, de CO2 uitstoot zou drastisch afnemen, geen verdere kostenverslindende asfaltering van onze pleinen en parken, de sociale cohesie zou toenemen, ouderen zouden langer zelfstandig kunnen blijven wonen, waaroor de WMO uitgaven weer fors omlaag zouden kunnen en ga zo maar door.

Ik heb besloten dit idee door te spelen naar Mevrouw Jongerius, die daar als ervaren bestuurder wel raad mee zal weten. Het zal haar weinig moeite kosten om de SER ervan te overtuigen, dat de budgettaire impact van dit plan heel wat groter zal zijn dan die van het onzalige voorstel van het kabinet om bejaarden te pesten, door de AOW leeftijd tussentijds te verhogen.

Nog confuus van deze enorme eye opener, liepen wij dezelfde middag aan tegen een ander voorbeeld van vernuftig Kazakhstaans organisatietalent: de Groene Bazaar.
Op een oppervlakte van een halve vierkante kilometer is alles te koop wat een Kazakhstaans gezin nodig heeft. Grote rijen kramen, bijvoorbeeld met alle soorten gedroogde vruchten, alle volgens hetzelfde strakke model ingericht,maar ook met alle andere levensbehoeften,alles ‘fair trade’.en ook nog in een buitengewoon plezierige ambiance.
Dit is toch transparantie ten top, de koper heeft het volledige marktaanbod in beeld evenals alle transacties die tot stand komen.
Ons zijn weinig markten bekend waar vraag en aanbod zo zuiver en direct tot elkaar komen.
Websites als ; Kieskeurig en Prijsvergelijk zijn aan de Kazakhstaan niet besteed, hij kijkt gewoon om zich heen.
Grondig onderzoek onzerzijds heeft uitgewezen, dat er geen levensbehoeften te bedenken zijn van een doorsnee Kazakhstaans gezin, waarin niet op deze bazaar voorzien kan worden.

Zou het niet geweldig zijn,dachten wij,wanneer in ons land in de binnensteden al die afschuwelijke winkels van ketens als Kruidvat,Blokker, en Xenos die maken dat elke plaats wel dezelfde lijkt, plat zouden worden gegooid en vervangen door zo’n gezellige markt naar het model van de Groene Bazaar?
Het straatbeeld zou drastisch veranderen toch? Niet langer straten vol met bedrukte mensen met uitpuilende zakken met spullen, die geen of in ieder geval erg weinig waarde toevoegen, maar een gezellige marktplaats waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en dingen kunnen kopen, die echt nodig zijn.

Dat de hierboven beschreven hang van de Kazakhstaan naar de praktische en gemoedelijke oplossing niet ten laste gaat van de aandacht voor de cultuur konden wij op de dag van aankomst al vaststellen.
Wij bezochten toen een balletvoorstelling uitgevoerd door een Astaans gezelschap,met als titel,vrij vertaald, het “Wolvengat”.
De uitvoering was duidelijk geïnspireerd door het Zwanenmeer, maar wellicht iets boerser van opzet. Dit werd echter ruimschoots gecompenseerd door het enthousiasme en de inzet van de dansers.
Toen na afloop van de voorstelling het applaus losbarstte, meende ik even dat het in de stad nog ruim aanwezige Russische geschut bij de vele monumenten, massaal afgeschoten werd, maar het bleek gewoon een uiting van onvervalste waardering van de toeschouwers.

Een ander voorbeeld van Kazakhstaans vernuft, troffen wij aan bij het bezoek aan het plaatselijke museum.
Het eerste wat ons opviel, was de buitengewone efficiency. Onder een dak was de gehele historie van Kazakhstan samengebracht. Werkelijk elk aspect, de flora en fauna, fossielen, kleding, leefwijze, schilderijen, wapenrustingen, krijgsgeschiedenis and so on.
Geen vermoeiend gezeul dus van museum naar museum, maar gewoon lekker “one stop shopping”
En nieuw mooi leermoment voor ons vormde de beveiliging van het museum. Geen dure beveiligingsmensen met portofoons, geen camera’s of struikelschrikdraad zoals bij ons, maar gewoon enkele oudere breiende omaatjes bij de belangrijkste attracties met twee pandeksels in de breitas, waarmee desgewenst alarm geslagen kan worden.

Het spreekt denk ik voor zich, dat dit ook bij ons een uitstekende manier zou zijn om de ouderen weer in het arbeidsproces op te nemen.

Diezelfde dag nog deden wij misschien wel onze grootste ontdekking. Moe van het aangrijpende museumbezoek, besloten wij een kleine plaatselijke brouwerij te bezoeken.
Wat wij daar in het proeflokaal troffen was ongekend. Nooit eerder hadden wij bier geproefd, dat zo zuiver van smaak ,zo lekker zo fris en zo hoppig was.
Een bier om met de bekende Rotterdammer Jaap Kooijman, chauffeur der RET, te spreken, dat feitelijk elk ander bier meteen volledig overbodig maakt.
Wij hebben ons zelf niet ontzien en alle aangeboden soorten geprobeerd, maar waren unaniem van mening dat het ongefilterde witbier van de allerhoogste klasse was.
Ik ging tot nu toe als ik in Utrecht kwam altijd even langs de stadsbrouwerij Oudaen om daar een witbiertje te drinken, maar dat genoegen is me door dit bezoek volledig ontnomen.
Het spijt me toe te moeten geven dat het Oudaen bier,vergeleken bij wat we nu geproefd hebben,niet zo heel veel meer is dan verschraald lekbier.

Het lijkt mij zaak dat zo spoedig mogelijk een werkgroep wordt gevormd die beziet hoe de receptuur van dit heerlijke bier verspreid kan worden ,zodat het in licentie ook elders gebrouwen kan worden en de levensstandaard op brede schaal eindelijk weer eens fors omhoog kan.

Omdat wij onze waarnemingen niet uitsluitend op Almaty wilden baseren, zijn wij doorgetrokken naar het zuiden.
Wederom buitengewoon comfortabel op Kazakhstaanse wijze met een keurige slaaptrein.
Onze coupe bleek te grenzen aan de compartimenten van de Kazakhstaanse worstelaars, die op weg waren naar een interland in Tashkent. Nadat wij desgevraagd enige hulp hadden geboden bij de Engelse studie, kwamen op de mobiles al gauw de foto’s te voorschijn van de medaille-uitreiking in Beijing en die van de titelmatches.
Het zal jullie niet verbazen, dat wij uitgenodigd zijn het Kazakhstaanse worstelteam in 2012 in Londen te komen aanmoedigen.
Waneer wij tijdens de trip vertier zochten in de restauratiewagen, hadden wij erg weinig zorgen over de bagage in onze coupe.



In Tjulkebas.650 km verder zijn wij uitgestapt en opgehaald door Lammert Bies, een Nederlander, die zo onder de indruk was van zijn eerste bezoek aan Kazakhstan, dat hij heeft besloten er voor goed te blijven.
Hij was er op een vakantietrip en raakte op een wandeltocht met een groep de weg kwijt en besloot bij een boerderij midden in de rimboe even op adem te komen en een kop thee te vragen.
Toen de deur open ging, stond hij ineens oog in oog met de vrouw van zijn dromen. Een jaar later na enig moeizaam briefverkeer in het Kazakhs is hij afgereisd en woont er nu reeds 8 jaar .
Hij exploiteert een Guest House en geldt lokaal als een Van der Valk tycoon, met 4 bouwplaatsen ‘under construction”.

De eerste dag hebben wij een tulpenveld bezocht. Zoals jullie waarschijnlijk weten komt de tulp oorspronkelijk uit Kazakhstan. Het veld dat wij zagen,laat zich nauwelijks adequaat beschrijven. In een prachtige, groene vallei, ingeklemd tussen twee bergketens met op de toppen daarvan, de eeuwige sneeuw, lag een kolossaal tulpenveld met de mooiste dieprode tulpen.
Wij zijn redelijk chauvinistisch ingesteld,maar durfden de twee Franse bezoekers,die dit veld met ons bezochten, niet echt tegen te spreken, toen ze opmerkten, dat bij deze pracht vergeleken onze Keukenhof niet veel meer is dan een uit de kluiten gewassen bloemig volkstuintjescomplex.
Het is onze aanbeveling,dat de directie van de Keukenhof zo spoedig mogelijk afreist naar dit oord om te zien ,hoe een tulpenveld er uit hoort te zien en dit vervolgens zo snel mogelijk hier implementeert.

De dagen daarna hebben we besteed aan een bezoek aan het Aksu Djabagly reservaat.
Wij werden rondgeleid door een Russische biologe, die directeur is van het park.
Van haar hoorden wij hoe voorzichtig de Kazakhstanen met de natuur in dit park omgaan. Het park is 140.000 ha groot, maar in het voorjaar, als de fauna kwetsbaar is, mogen er per dag maximaal twee groepen in van maximaal 5 personen.
De vergelijkbare verhoudingscijfers voor de Hoge Veluwe heb ik niet paraat, maar het zou me niet verbazen, als die hoger uitvallen!
De natuur in het park was overweldigend met prachtige vergezichten. Jammer voor ons, dat we net op de verkeerde dagen waren gekomen. De beren hadden net gejongd en bleven nu bij het kroost en waren dus minder op trek, de gemzen zouden pas twee dagen later beginnen te werpen, wat altijd een bijzonder schouwspel oplevert, omdat ze dat allemaal doen in een nauwe kloof bij een waterval, zodat de wolven niet bij de jongen kunnen als de gemzen voedsel gaan zoeken en het aangename voorjaarsweer had de sneeuwluipaarden naar de koelere, hogere berghellingen verdreven.
Was echter toch nog een erg leuk bezoek en hebben nog best veel dieren gezien, waaronder een kudde van meer dan 100 moeflonachtigen en een troep zwijnen.

Om de indruk van het zuiden van Kazakhstan compleet te maken,zijn we de laatste dag naar het 300 km verder gelegen Turkestan gereisd om het Kohza Akhmed Yasui Mausoleum te bezichtigen. Naar onze mening is dit monument terecht op de lijst van de top 5 bezienswaardigheden geplaatst.

Met het voorgaande, heb ik vanzelfsprekend niets af willen doen aan de wederwaardigheden van de bloghouder. Het enge wat ik geprobeerd heb, is aan te geven dat begrippen als “developed and less developed country” ook maar relatief zijn en dat ook wij nog wel wat van de Kazakhen kunnen leren

Verder wil ik graag afstand nemen van het vooroordeel, dat Kazakhstan geen goede vakantiebestemming is. Het gedeelte dat wij bezochten, was erg aardig en is, zeker wanneer het gecombineerd wordt met een bezoek aan de oude zijderoute steden in het nabij gelegen Oezbekistan, zonder meer de moeite waard.

Paul Michielsen

Een visum voor Bureaucratie

Wat doe je als je even niets interessants meegemaakt hebt? Juist, dan begin je over het weer of gebruik je de belevenissen van anderen. Het eerste heb ik in de vorige post al gedaan, dus nu is het tijd voor het tweede (als het even kan doe je dan ook nog net alsof het je eigen verhalen zijn, maar dat vind ik uit het oogpunt van journalistieke integriteit niet verantwoord).

Toen ik nog klein een klein Thomasje was zagen mijn ouders ongetwijfeld op tegen de zomervakantie, waarin de gratis creche die school heet niet beschikbaar is. Hoewel ik altijd een engeltje ben geweest (toch?) was volgens mijn ouders zelfs voor mij enige afleiding noodzakelijk, dus deden ze wat alle ouders doen: ze kochten voor mij een zomerboek - een boek met strips, spelletjes en verhalen. Een exemplaar had de curieuze titel "Een visum voor Bureaucratie". De held van het verhaal verzamelde visa - hij had al een uitgebreide collectie, maar het pronkstuk van iedere verzameling - de Mount Everest voor visaspaarders - ontbrak nog: dat van Bureaucratie. Eindeloze bergen formulieren, doorverwijzingen en trips naar de ambassade later wist hij het felbegeerde papiertje te bemachtigen door de ambtenaren te wijzen op enkele inconsistenties in het schijnbaar waterdichte stelsel van regels, zodat de bureaucraten in hem hun meerdere erkenden en hem zijn zin gaven. Als de auteurs deze blog ook volgen kan ik wellicht een revisie voorstellen - in Centraal-Azie is een overdaad aan zowel regels als inconsistenties ook aanwezig, maar als je de autoriteiten daarop attent maakt kan je eerder rekenen op een 'ne padjot' (dat gaat niet) of 'nemozjna' (dat is niet mogelijk). Een bloemlezing uit de ervaringen van mijn Amerikaanse medestudenten.

De Amerikanen hebben het ambitieuze plan opgevat om alle Centraal-Aziatische republieken te bezoeken. Voor Tadzjikistan (als je land op de rand van een burgeroorlog staat, in een maand de economie met dubbele cijfers krimpt, de electriciteit in je hoofdstad om de haverklap uitvalt en tachtig procent van de wereldwijde heroineproductie door je land gesmokkeld wordt kan ik me ook wel voorstellen dat je andere zaken aan het hoofd hebt dan toeristen het leven zuur te maken) en Kyrgizie waren er betrekkelijk weinig problemen: een letter of invitation (LOI) is zelfs niet nodig. Bij Oezbekistan werd het al iets lastiger. In de Lonely Planet stond dat de ambassade alleen op vrijdag gesloten was - de Amis gingen dus op donderdag, maar eenmaal aangekomen bleek dat juist de vrije dag te zijn (ik geef ze groot gelijk - in Europa zou dat betekenen dat het weekend de facto al op woensdagavond begint). De volgende dag merkten ze dat de Oezbeken zeer zorgvuldig te werk gaan - voor tien aanvragen werd bijna vier uur uitgetrokken. Nadat ze bijna zes uur gewacht hadden wachtte er voor een van hem een onaangename verrassing - hij had een handgeschreven ingevuld formulier, en gezien de gloednieuwe regels omtrent visa-aanvragen kon dat natuurlijk niet geaccepteerd worden. Gelukkig bleef de schade beperkt - na nog een dag opgeofferd te hebben had hij succes.

De problemen begonnen echt bij Turkmenistan. Als je zo'n prachtig land hebt wil je uiteraard niet dat iedereen er zomaar in en uit loopt, en als je de toeristen in de gaten kan houden door middel van een verplichte toeristengids is dat mooi meegenomen (helemaal als je er nog een extra zakcentje voor vangt - tweehonderd dollar per dag is nooit weg). Voor transitvisa geldt deze verplichting niet, dus wilden mijn Amerikaanse vrienden het daarop wagen. Voordat de twee weken durende evaluatie van de applicatie (jullie begrijpen dat het naar de uitkomst daarvan slechts gissen is) kon beginnen was er wel nog een visum van een land buiten Centraal-Azie nodig - Turkmenistan grenst aan Kazakhstan en Oezbekistan, en als je Centraal-Azie niet verlaat kan je ook via Kazakhstan naar Oezbekistan.

Er waren drie gegadigden: Afghanistan, Iran en Azerbaidzjan (sp?). Ondanks dat de Taliban vooral in het zuiden opereert leek de eerste optie ze niet zo verstandig. Iran viel af omdat een van de twee al een Israelische stempel in zijn paspoort had. Azerbaidzjan leek echter de perfecte kandidaat: relatief veilig, niet ver weg en Baku schijnt een mooie stad te zijn. Helaas bleek, zoals altijd wanneer iets perfect lijkt te zijn, er nog een addertje onder het gras te zitten. Toen de Amerikanen na een vierentwintig uur durende treinreis (enkele reis) naar de hoofdstad Astana (sommige landen hebben consulaten in Astana en Almaty, anderen alleen in een van de twee) bij de betreffende ambassade aankwamen, bleken net (sinds een week) de regels veranderd te zijn. Behalve een extra document van je eigen ambassade was er nu ook een LOI nodig (kosten: $180) en de prijs was ook verhoogd van $40 naar ~ $120. Inmiddels zijn mijn kennissen aan het kijken wat vliegtickets naar Istanbul en Abu Dhabi kosten om zo Azerbaidzjan te vermijden - ik ben benieuwd hoe het afloopt (mij zou het echter het simpelst lijken om Turkmenistan gewoon links te laten liggen).

Vergeleken met deze epische avonturen vallen mijn eigen perikelen een beetje in het niet, maar voor de volledigheid zal ik ze toch vermelden. Naast een bezoek aan Oezbekistan had ik met Jochem een reis door een deel van Rusland en/of Wit-Rusland in gedachten. De Russische ambassades in Centraal-Azie schijnen echter een nachtmerrie te zijn - je hebt van alle documenten het originele exemplaar nodig, en zelfs dan is er een ruime kans dat de consulaire attache, afhankelijk van zijn humeur, nachtrust en sadisme, je je visum weigert terwijl je het hotel en de vliegreis al geboekt hebt. In mijn geval werd hierdoor ook een trip naar Wit-Rusland gehypothekeerd - twee keer op en neer naar Astana om het Wit-Russische visum te krijgen is al vervelend, de enige redelijke vlucht naar Minsk vereist overstappen in Moskou, en laat Minsk nu net de enige buitenlandse bestemming zijn waarvoor je op Sheremetyevo van terminal moet wisselen, waardoor een transitvisum noodzakelijk is. Uiteindelijk besloten we maar uit te wijken naar de Oekraine - door geen visum te vereisen lopen ze dan wel een paar euro's mis, maar hopelijk voor hun kunnen we dateen beetje compenseren met wat hostelovernachtingen en goedkope treintickets. De Oezbeekse ambassade heb ik vrijdag met succes getrosteerd - ook mij kostte een uur of zes, maar dan heb je ook wat.

De moraal van het (lange) verhaal: als je door deze blog geinspireerd bent om zelf naar deze regio af te reizen - bezint eer ge begint. Haal indien mogelijk je visa in Europa. En ga niet naar Turkmenistan.

Regen in Almaty

Lange tijd had ik het idee dat mijn bezoek hier in elk geval in meteorologisch opzicht een succes was, maar net als in een casino kon mijn geluk niet blijven duren. De Engelsen zeggen het mooi: "When it rains, it pours". En dat net terwijl mijn ouders me in dit afgelegen oord met een bezoekje vereerden - ondanks mijn herhaaldelijke waarschuwingen dat er in Kazakhstan (zeker voor toeristen) niet zo heel veel te doen is, stonden ze er toch op af te reizen. Tot mijn verbazing zeiden ze, waarschijnlijk om me een hart onder de riem te steken, dat ze Almaty een interessante stad en zeker de moeite waard vonden.

Zoals wel vaker wanneer je anderen iets uitlegt of laat zien leerde ik dit weekend zelf ook weer wat nieuws over Almaty. In dit geval ging het om de greppels die op veel plaatsen langs de wegen zijn aangebracht. Eerst stond ik er niet zo bij stil waar die voor moesten dienen, maar het grote aantal ontbrekende putdeksels had me er al van moeten overtuigen dat er hier niet alleen conventionele methoden van waterafvoer worden gebruikt. Helaas zou ik mijn kennis duur moeten betalen. Toen we een operabezoek voortijdig afbraken (ik kan jullie mededelen dat de aloude wet 'overdaad schaadt' ook op het gebied van cultuur geldt) om de tweede helft van een voetbalwedstrijd niet te hoeven missen, dacht ik dat twee blokken door de regen lopen niet zo'n groot probleem kon zijn. Een taxichauffeur die voor dit korte stuk met 50 cent geen genoegen wou nemen wilde ik niet voor zijn inhaligheid belonen, dus gaf ik het goede voorbeeld en ik begaf me kordaat door de regen.

Toen ik de overkant van de straat bereikte merkte ik echter tot mijn ontsteltenis dat op de plaats waar normaal het trottoir is, zich nu een kolkende watermassa bevond. Mijn schoenen waren echter redelijk watervast en het stoplicht was net van kleur veranderd, dus ik besloot dat ik beter een gokje met het water kon nemen dan mijn jeugdige leven op het spel te zetten door terug te lopen. De greppels waren dan niet afdoende om het water goed weg te laten lopen, een argeloze student een nat pak en een paar schaafwonden bezorgen lukte nog wel - omdat alles blank stond kon het verschil in relief onder het wateroppervlak niet goed inschatten en stond ik ineens tot boven mijn knieen in het water.

Hoewel deze tegenslag me alleen maar sterkte in mijn vastberadenheid (als in een slechte actiefilm waadde ik verder), was het dieptepunt (snappen jullie hem?) nog niet bereikt. Almaty is op een helling gebouwd, dus de straten op de noord-zuid as lopen van boven naar beneden. Nadat ik linksaf was geslagen transformeerde het hoogteverschil de enorme plassen water in een wildwaterbaan van epische proporties, die deed denken aan de modderstromen die bij natuurrampen vaak talloze slachtoffers eisen. Een modderbad (de oude Egyptenaren wisten trouwens al dat dit op de huid een uiterst heilzame werking kan hebben) bleef me dan bespaard, ik was er echter niet gerust op dat het water van Center Parcs-kwaliteit was. Gelukkig kan ik jullie meedelen dat ik uiteindelijk, behalve wat kou in de kroeg, geen al te grote gezondheidsschade heb opgelopen. Toch is het wellicht niet onverstandig om, mochten jullie nog eens in Almaty komen, bij regen maar een taxi te nemen.

Onrust op KIMEP?

Een universitaire gemeenschap is net als de meeste families - naar buiten wordt een rooskleurig beeld gepresenteerd, maar onder de oppervlakte zijn er ruzies, intriges en verdachtmakingen. In dit geval ben ik ook een soort buitenstaander, maar dat weerhoudt me er niet van om erachter te komen wat hier allemaal speelt - temeer omdat ik een nieuwsgierig publiek moet verma.., ehh, informeren. Afgelopen donderdag had een student onder een valse naam een open brief aan de president van Kazakhstan in een oppositiekrant geplaatst, waarin hij een aantal vermeende misstanden hier aan de kaak wilde stellen. De afgelopen maand zijn 30 docenten ontslagen als onderdeel van een breder pakket maatregelen om te bezuinigen (ze willen bijvoorbeeld ook op de internetverbindingen beknibbelen - ik dacht dat die tijdens de vorige ronden al zwaar aan de beurt waren geweest - een aantal masters afschaffen en na 10 uur het licht uitdoen), volgens het bestuur vanwege de kredietcrisis (waarom een universiteit daardoor zo hard getroffen is werd echter niet duidelijk uitgelegd - je zou denken dat alleen dit jaar het aantal inschrijvingen lager is).

Zaterdag werd er ondertussen voor de buitenlandse studenten een internationale versie van Nauruz (het Kazakhse nieuwjaar, wat vorige week in Almaty gevierd werd met een enorme openluchtbarbeque en een (rommel)markt, waar ik overigens een prachtige kamelenknuffel aan over heb gehouden) georganiseerd - dat was ook het evenement waarvoor ik zo creatief bezig ben geweest. Mijn poster moest het helaas afleggen - een aantal andere studenten hadden de hulp van hun ambassades ingeroepen en als vertegenwoordiger van het kleine Nederland kon ik tegen verdiensten als 'grootste wapenexporteur ter wereld' (Rusland) niet op. De speeches van consulaire attaches en andere hoogwaardigheidsbekleders waren niet allemaal even interessant, maar dat werd meer dan goed gemaakt door het in overvloed aanwezige gratis eten - veel studenten hadden voedsel uit hun land meegenomen (zelf had ik wat kaas in blokjes gesneden =) en men had een vorstelijke lunch laten uitrukken - en er werd een niet onaardige film vertoond over leven op het Kazakhse platteland.

Een korte zoektocht op de digitale snelweg leverde nog wat wetenswaardigheden op. Een internationale professor zei dat hij toen hij in Kazakhstan aankwam te horen kreeg dat hij het in plaats van de afgesproken $40,000 met vierduizend dollar minder moest doen, er zou sprake zijn van vriendjespolitiek en machtsmisbruik, het bestuur probeert regelmatig de collegegeldverhogingen zoals die in het Vijfjarenplan zijn vastgelegd te overschrijden en de baas van KIMEP heeft ook een bouwbedrijf wat een aantal malen projecten voor de universiteit heeft uitgevoerd. Begin deze week kwam het antwoord van het universiteitsbestuur - er werd een open brief op de website geplaatst waarin (met een aantal drogredenen, dat wel) de claims werden weersproken en de krant met een rechtszaak werd gedreigd als ze het stuk wegens laster niet zouden rectificeren. Kennelijk was dat voor een aantal studenten niet voldoende - gisteren werd in een soort demonstratie bij het kantoor van de voorzitter het aftreden van de vicevoorzitter en een aantal managers geeist (hoewel ik nieuwsgierig was, leek het me respectvoller en verstandiger om weg te blijven - achteraf niet zo'n gekke beslissing omdat de politie kwam opdraven). Het haalde weinig uit, maar het laatste woord over deze kwesties is ongetwijfeld nog niet gesproken.

Om toch op een positieve noot af te sluiten zal ik het slot van de mededeling van het bestuur citeren: "Effective, efficient management under the leadership of President Bang has allowed KIMEP to retain the strong support of the government of Kazakhstan. On his last visit to KIMEP, President Nursultan A. Nazarbayev said “It gives me great pleasure to see the conditions you study in… and I envy you for the fact that you have such wonderful opportunities… I’m very sorry that in my time there wasn’t a university like this.”"

Terug naar de basisschool (2)

De midterms zitten erop en zijn nagekeken - altijd een belangrijke gebeurtenis voor de meeste studenten. Voor mijzelf is de prestatiedruk wat minder dan voor mijn Kazakhse collegae - ik betaal geen 750 euro per vak en ik hoef geen goede cijfers te halen - en misschien is dat uiteindelijk wel mijn redding geweest: iedereen weet immers dat een teveel aan stress nooit goed is voor je prestaties. Er doemt nu echter een ander gevaar op: op de basisschool moet je uitkijken met goede cijfers omdat ze je dan te slim vinden, hier omdat het een averechts effect op de perceptie van je intellectuele kwaliteiten kan hebben. Kazakhstan staat, door onwetendheid of andere oorzaken, nog altijd niet bekend als een centrum van kennis, en toekomstige werkgevers zouden als ze zien dat je goede cijfers hebt gehaald (zeker in vergelijking met mijn Bachelorcijfers in Tilburg) de indruk kunnen krijgen dat het op deze universiteit allemaal niet zoveel voorstelt.

Nu zou dat niet geheel onterecht zijn - ondanks dat ik graag denk dat ik geniaal ben, is het de vraag of mijn studieritme zulke cijfers rechtvaardigt - maar die indruk zou wel op de verkeerde manier tot stand gekomen zijn: de gemiddeldes liggen vaak niet veel hoger dan het equivalent van een Nederlandse zes (ter verdediging van mijn medestudenten moet ik opmerken dat ze dit met passie in de colleges ruimschoots compenseren - zo was er gisteren een levendige betoog dat de Baltische staten en Polen de Sovjetsymbolen maar in ere moesten houden omdat de Russen ze tijdens de Tweede Wereldoorlog van de Duitsers gered hadden, en wist iemand een uitleg over ontwikkelingshulp te verleggen naar een discussie of de CIA de hand had in de aanslagen van 9/11).

Een van mijn Amerikaanse medestudenten zei dat hij wel eens expres lager op een tentamen had gehaald om dit soort problemen te voorkomen. Dat zette mij aan het denken - wat kon ik doen om straks niet, behalve dan door de lezers van deze blog, in het gezicht te worden uitgelachen vanwege mijn studie hier? Het eerste aanknopingspunt was gelukkig snel gevonden. Voor één van mijn vijf midterms kon ik het lokaal niet vinden (de locatie was ook niet op internet bekendgemaakt), en dat betekent een automatische nul voor die toets. Als ik hem niet opnieuw mag doen, waar het tot nu toe naar uitzag, kan ik het vak laten vallen ('was te moeilijk'), en mocht de docent alsnog met zijn hand over zijn hart strijken dan heb ik in elk geval één of twee huiswerkopdrachten gemist. Tot de andere mogelijkheden behoren een aantal papers niet inleveren (dat klinkt eigenlijk wel heel aantrekkelijk) of mijn geplande vakantie na dit semester al ergens in de tentamenweek te laten beginnen.

Vandaag is het echter knutselen geblazen - voor een kwartier durend programmaonderdeel heeft het International Office alle buitenlandse studenten gevraagd om een collage op A1 formaat over hun land en hun indrukken van Kazakhstan te maken, dus ik ben nog even zoet.

Vakantie (3)

In de trein hadden we, behalve de vriendelijke gesprekken, ook gehoord dat Aralsk niet de veiligste stad is. Nu schrikt me dat niet zoveel af (in Almaty werd ook een groot aantal gevangenen vrijgelaten omdat de gevangenissen te duur werden), maar de stad deed wel bijzonder treurig aan. Toen we met een 'taxi' (elke auto in Kazakhstan is een taxi) bij het enige hotel waren aangekomen klonk er luide muziek en stonden er politieauto's voor de deur. Hoewel de ervaring ons geleerd heeft dat je bij de politie maar beter uit de buurt kan blijven, konden we zonder problemen inchecken en waren de kamers ruim en boven verwachting. Alleen de douche en het licht in de badkamer deden het niet, maar dat mocht de pret niet drukken - in Kazakhstan, en vooral in de hotels, doet altijd wel iets het niet (in mijn Russische lesboek ging het derde hoofdstuk over hotel Rossia, een enorme toko midden in Moskou die nu helaas gesloten is, waar helemaal niks werkte - ik dacht destijds dat het een grap was, maar nu begrijp ik waarom ze er al in één van de eerste hoofdstukken mee kwamen. In mijn flat werken bv. naast de lift ook alle ovens en drogers niet, en ik zit op de enige verdieping zonder defecte wasmachines. In de computerlabs vraagt iedereen steevast: 'printer rabotaet?' - werkt de printer?). Een uur later kwam ik erachter waarom de politie hier was en dat ze niet altijd tot last zijn - twee dronken Russen die wel erg enthousiast kennis met ons wilden maken en de deur probeerden te forceren werden voor een nacht (en hopelijk langer) van kost en inwoning voorzien.


Het is een gezellige boel in Aralsk

De haven in Aralsk

De volgende dag wilden we vroeg uit de veren om het Aralmeer te verkennen en, nog belangrijker, de enige trein die dag om half 3 's middags niet te missen - we wilden alles in het werk stellen om niet een dag langer in dit oord te hoeven blijven. Ondanks dat het al half maart was, was het steenkoud - een stuk frisser dan Almaty, en net terwijl ik mijn thermo-ondergoed niet bij me had - en compleet verlaten; het leek net een spookstad. De haven was een surrealistisch gezicht: kranen, bewegwijzering, visverwerkingsfabrieken, schepen... maar geen water. Het is moeilijk te bevatten dat de Sovjetplanners deze stad achter de tekentafel zo goed als ten dode opschreven - het leeglopen van het Aralmeer was geen onverwachte gebeurtenis, maar volledig voorzien en onder het motto 'waar gehakt wordt, vallen spaanders' terzijde geschoven (als kers op de taart werd op Aralsk-7, een eiland in het Aralmeer, ook een keur aan biologische en chemische wapens, waaronder antrax, getest). Omdat de kou bijna ondraaglijk was konden we het buiten niet lang uithouden - gelukkig konden we opwarmen bij een lokale NGO die tripjes per 4WD naar het 'ship cemetery' verzorgde - een plek vlakbij een dorp waar een aantal schepen (tevergeefs) heen werden gebracht vanwege het terugtrekkende water. Vlakbij de verroeste, op de sneeuwvlakte liggende schepen bevond zich een kudde gedomesticeerde kamelen - een reisgids had het goedkoop maar treffend over 'ships of the desert and ships in the desert'.

Onze laatste halte was de stad Kyzylorda. In de Lonely Planet werd niet erg hoog opgegeven van deze plaats, maar omdat een pauze hier een nonstop terugreis van 31 uur (nu was het nog maar 24) kon voorkomen was het animo snel gevonden. Toen we eenmaal rondsjouwden sloeg de twijfel echter toe - je in de stad vervelen is niet zoveel beter dan in de trein (en in de trein zijn er geen mieren in je kamer). Het culturele hoogtepunt van ons bezoek was het museum voor regionale geschiedenis - naast wat onbegrijpelijke en onbeduidende informatie over de historie van de armste provincie van Kazakhstan had het ook een speciale Nazarbaev-hal te bieden - maar wat Kyzylorda vooral de moeite waard maakte was de horeca: voor 75 cent kreeg je een halve liter bier, voor een euro een cocktail en voor 3 euro een berg lamsvlees. Moe maar voldaan aanvaardden we die avond, na een politie-escorte naar het station gekregen te hebben ('many foreigners get killed around here at night'), de terugrit - met veel slapen, muziek luisteren, gare spelletjes doen en de enige film die voorhanden was voor de zoveelste keer te bekijken is een dag in de trein zo voorbij en kwamen we in Almaty ('home, sweet home') aan. Het was interessant om ons een weekje wat minder tussen de studenten en wat meer tussen gewone Kazakhstanen te begeven en te zien hoe het er buiten de grote steden Almaty en Astana aan toe gaat.

Foto's!

Jullie zijn mijn gezwets ongetwijfeld meer dan zat, dus bij deze!


Een tamme kameel op de bodem van het Aralmeer



Nazarbaev is watching you

Mijn verjaardag

Bij het Leninstandbeeld in Kyzylorda

Nauruz in Almaty

"

Het troosteloze Central Park

Groepsfoto met de exchange studenten op de Arbat

Vakantie (2)

Op vakantie gaan in Kazakhstan valt niet mee. Het voornaamste probleem: er is gewoonweg niet zoveel interessants te zien. De plaatsen die wel de moeite waard zijn vereisten een grote investering qua geld en tijd (voor arme en luie studenten altijd een groot obstakel) of mochten we niet bezoeken. Het antwoord van de visa officer, die de speciale 'talons' zou verzorgen waarmee we buiten het oblast mochten reizen, op onze suggesties was meestal 'you cannot go there!'. In dit land lijkt er echter een onderscheid te zijn tussen wat niet mag en wat echt niet mag, dus uiteindelijk stippelden we (naast mij de 2 Amerikanen en 3 Koreaanse dames) tegen haar advies in de route uit die ik in de vorige post beschreven heb. Een Koreaanse student was ons vorig jaar op dit traject voorgegaan en had daarbij in een week slechts tweemaal in een hotel geslapen en minder dan honderd euro uitgegeven, dus zelfs in deze moeilijke tijden kon dit er wel vanaf. Als je geinteresseerd bent waar het eea gesitueerd is kan je meekijken op http://geology.com/world/kazakhstan-map.gif

De eerste nacht stond meteen een busreis van 12 uur op het programma naar Shymkent, de hoofdstad van Zuid-Kazakhstan. Even voelde ik me als een tiener die met de bus naar Salou gaat - zulke lange busreizen had ik altijd afgezworen - maar het viel uiteindelijk best mee. Gezien de bedden die ik in mijn flat gewend ben was het niet eens zo'n verslechtering dus het was zowaar mogelijk om wat te slapen, en om de zoveel uur stopten we bij wat gaten in de grond die als toilet moesten dienen. Eenmaal aangekomen in Shymkent (volgens LP een plezante stad met 'leafy streets' - helaas waren de bomen kaal en beperkten de fatsoenlijke gedeeltes zich tot een stuk in het centrum) besloten we om er maar een etappe van 3 uur naar Turkestan aan vast te plakken. Deze stad wordt steevast in de top 5 qua bezienswaardigheden geplaatst. Gezien het prachtige mausoleum van Kozha Akhmed Yasaui is dat niet geheel onterecht, ware het niet dat er voor de rest echt niks anders te zien of te doen was. Met een van de Amerikanen stelde ik voor om dezelfde avond meteen weer de trein te pakken - ergens is het toch wel cool om zo snel achter elkaar en voor lange afstanden al die vervoermiddelen te gebruiken - maar dat ging er bij de andere Amerikaan, die in de flat twee keer per dag een half uur doucht, niet in.

Als Almaty het New York van Kazakhstan is, is Turkestan wellicht Las Vegas. Om de paar huizen leek er een trouwwinkel te zijn, en elke party waar harde muziek vandaan kwam bleek een bruiloft. Veel goktenten hebben we niet gezien, maar die zullen er ongetwijfeld ook geweest zijn - in troosteloze steden als deze wordt altijd gegokt. Helaas konden wij ons niet meedoen aan deze feestelijkheden - we moesten ons tevreden stellen met een restaurant waar 2 uur op het eten gewacht moet worden (als je buiten Almaty naar een restaurant gaat is het altijd aan te raden om eerst te vragen welke dingen op het menu daadwerkelijk voorradig zijn, om niet een half uur verlekkerd te verschillende gerechten tegen elkaar af te wegen om er vervolgens achter te komen dat er alleen droog brood is) en de bekendste bar, 'Welcome to Hell' (ik vroeg me af waar dat op zou slaan?), was gesloten.

De derde dag kon ik alsnog mijn lol op met een veertien uur durende treinreis naar Aralsk (deze keer overdag). Reizen met de trein is een interessante ervaring - in de derde klas betaal je zo'n 50 cent per uur (de snelheid bedraagt zo'n 40-50 km/h) voor een redelijk comfortabel bed in een wagon waar maximaal 50 mensen in kunnen. Zeker als het niet volgeboekt is is er ruimte genoeg, je kan met wat locals zo goed en zo kwaad als dat gaat een praatje maken of een spelletje spelen en er zijn allerhande mensen die wat proberen te verkopen (varierend van pannenkoeken, parfum en dranken tot nep-Rolexen - vooral de laatste aanbieder deed goede zaken). Op tussenliggende stations wordt meestal een kwartier gestopt en kan je naar buiten om wat frisse lucht op te snuiven of proviand in te slaan, zolang je maar op tijd teruggaat om niet op de steppe achter te blijven. In deze gebieden komen niet veel buitenlanders, dus veel mensen zijn geinteresseerd wat je komt doen - volgens een Engelssprekende student die 72 uur (enkele reis) terug naar haar thuisstad moest om een nieuw ID-bewijs aan te vragen waren we 'the talk of the train' en een aantal Kazakshe grootmoedertjes boden ons wat zelfgemaakt voedsel aan. Zelfs de politieagenten zijn goedlachs - even waren we bang toen ze bij een paspoortcontrole zeiden dat we bij de volgende halte eruit moesten omdat de papieren niet in orde waren, maar even later zeiden ze met een glimlach dat het een grap was en liepen ze verder. Als je van tevoren voor voldoende boeken of ander vermaak zorgt is het goed uit te houden en we kwam 's avonds verkwikt in Aralsk aan. Ik probeer de volgende dagen deel 2 te posten - jullie zijn het zeker met me eens dat een avontuur als dit een wat uitgebreider verslag verdient, en ik wil natuurlijk niet dat jullie aandacht halverwege zou verslappen omdat de lap tekst te groot is.

Vrijdag de dertiende (2)

Vorige maand schreef ik een gekscherende blog over vrijdag de dertiende. Ik besefte echter niet dat, omdat februari precies 4 weken telt, het volgende maand weer raak zou zijn – anders had ik het wel uit mijn hoofd gelaten om het noodlot zo te tarten. De repercussie was genadeloos: de avond van de 12e was er bij een van de Koreanen, die ter gelegenheid van het overkomen van zijn Duitse vriendin een appartement had gehuurd, een party die leuk begon maar na 12 uur snel bergafwaarts ging. Eerst kwam, nadat de buren over geluidsoverlast hadden geklaagd (de Koreaanse dames hadden een aantal traditionele spelletjes wat al te enthousiast van muzikale omlijsting voorzien), de politie. Die legde ons vriendelijk uit dat het voor buitenlanders illegaal was om na elven in ons appartement te drinken (de logica achter deze regel ontging me enigszins – was het de buren dan om de dranklucht te doen?) en dat we mee moesten naar het bureau, maar dat het voor alle betrokken partijen beter was om het ter plekke met een boete af te doen – het zou immers zonde zijn als ons beeld van Kazakhstan bezoedeld zou worden door een nacht de cel te delen met allerhande criminelen? Een tientje p.p. lichter gingen vervolgens op de terugweg twee Koreanen met elkaar op de vuist - het duurde tot in de kleine uurtjes om ze weer tot bedaren te brengen. En gisteravond mailde het DIW in Berlijn dat ze me geen plek in hun Graduate Center konden aanbieden. Misschien moet ik zo snel mogelijk naar de bazaar om een aantal hoefijzers aan te schaffen… Omdat mijn blogs steeds langer en oeverlozer lijken te worden, laat ik het voor de verandering hier even bij. Binnenkort wat over mijn tripje!

Vakantie

Mijn Amerikaanse lotgenoten en ik maken regelmatig grappen over hoe lang we nog in dit land te gaan hebben. De input van het thuisfront is daarbij voor hun van grote waarde - reeds op dag 1 wisten iemands ouders hem te vertellen dat hij over 112 dagen al weer thuis zou zijn. Hoewel jullie bezorgdheid nog geen aanleiding voor dit soort berichten is geweest, heb ik deze week ruim voldoende materiaal: zondag is weer een nieuwe maand begonnen, vandaag is het precies twee maanden dat ik hier verblijf en de midterm break, de psychologische helft van het semester, is ook aangevangen.

Om de nieuwe maand te vieren heb ik zondag, zoals ik in reactie op Jos al aangegeven had, na een bezoek aan een Russische braderie met gratis Russische wijn, Russische volksmuziek, Stalin-imitators en goedkope Russische snacks gebracht te hebben, het lokale operagebouw met mijn aanwezigheid vereerd. Normaal gesproken besteed ik mijn tijd aan gewichtiger zaken dan simpele toneelstukjes, maar voor het befaamde Zwanenmeer wilde ik best een uitzondering maken. Hoewel ik volgens sommigen lichtelijk underdressed was - misschien zijn de felgroene vesten volgend jaar weer in de mode - bewoog ik me zonder problemen tussen de Kazakhstaanse high society, en ik kan alleen maar hopen dat de overige bezoekers met hetzelfde gemak en zonder verlegenheid met mijn presence om wisten te gaan.

In de vakantie is het voor studenten gebruikelijk om Almaty te ontvluchten. Ik kan hun gebruiken echter maar gedeeltelijk navolgen: de meeste studenten vertrekken naar de stad waar ze vandaan kwamen, en een bezoek aan Nederland zit er helaas voor mij niet in. In plaats daarvan vertrek ik vanavond naar het 'echte Kazakhstan'. Na, met uitzondering van het ongeplande bezoek aan de lokale sloppenwijken, het grootste deel van mijn tijd in de beste en meest verfijnde kringen van dit land te hebben doorgebracht, zou je tegen beter weten in haast het gevoel bekruipen dat dit een redelijk ontwikkeld land is en dat het er overal zo aan toegaat. Om mezelf van deze illusie te ontdoen en het superioriteitsgevoel, wat voor Westerlingen in andere landen gebruikelijk is, weer wat extra te ervaren ga ik dus samen met een aantal andere uitwisselingsstudenten op excursie naar het zuiden van het land. De verhalen die me tot nu toe over deze regio bereikt hebben zijn niet mis - de voertaal is Kazakhs, in de grote steden stikt het van de gangsters, er zijn hopelijk enkele interessante Zijderoute-overblijfselen te zien en als we geluk hebben en Aralsk, een stadje op ~30 uur rijden van Almaty, bereiken kunnen we het befaamde Aralmeer, of wat daarvan over is, aanschouwen.

In de Sovjettijden had men het plan opgevat om Kazakhstan tot het nieuwe Oekraine van de Unie te maken. Zoals bij elk beleid waren ook hier winnaars en verliezers: tot de laatste groep behoorden, naast bepaalde etnische groepen die vriendelijk gevraagd werden het land te bewerken, in dit geval de vissers die in het Aralmeer, dat dit ambitieuze landbouwproject van voldoende water moest voorzien, opereerden - sommige van hun schepen liggen nu midden in de woestijn. Mocht jullie interesse gewekt zijn: wees er snel bij, want er zijn al een aantal boten ontmanteld door ijverige locals die van de aantrekkelijke schrootprijzen wilden profiteren. Enfin, mijn enige zorg is dat het openbaar vervoer naar Westerse standaarden zal zijn, anders kunnen de nachtelijke bus- en treinritjes behoorlijk oncomfortabel worden. Voor jullie is het allemaal een stuk eenvoudiger: om alles over Kazakhstan te weten te komen hoef je vanavond slechts op RTL5 voor Borat in te schakelen.

Maslenitsa

Mijn beslissing om Kazakhstan niet in de herfst maar in de lente te bezoeken lijkt goed uit te pakken. Hoewel ik Pasen, Pinksteren en Carnaval moet missen (als ongelovige vormen de vrije dagen een belangrijke component van de feestvreugde, maar en een excuus om (te) veel te drinken kan altijd wel gevonden worden), komt er meer dan voldoende voor in de plaats. In januari was ik net op tijd voor het Slavische Kerstmis, met het Koreaanse nieuwjaar kon ik me tegoed doen aan allerlei hapjes uit die contreien (de meeste Koreanen kregen een pakket met van alles en nog wat opgestuurd - nu kunnen jullie natuurlijk niet achterblijven ;), op 8 maart is het Vrouwendag (valt helaas op een zondag en ook nog eens in een reguliere vakantieweek) en 21/22 maart Naurus (Kazakhstaans nieuwjaar).

Tegen het eind van mijn verblijf, zoals dat hoort wanneer mensen afscheid nemen, volgen de feesten elkaar in rap tempo op: op 30 april kan ik me deo volente op de ambassade volgieten met oranjebitter en voor het eerst sinds tijden weer eens een paar bitterballen naar binnen werken (hoewel ik ongetwijfeld met enige weemoed de gemiste kans om de Koningin in Apeldoorn te aanschouwen zal betreuren), 1 mei is uiteraard de Dag van de Arbeid (of misschien kan ik daar beter wegblijven?) en de negende wordt de overwinning in de 'Great Patriotic War' gevierd. Gezien de niet onaanzienlijke bijdrage van de Sovjetunie in het veiligstellen van onze vrijheid heb ik deze dag alvast met rood in mijn agenda aangestipt, als ik dan tenminste geen tentamen heb (zo zijn ze dan ook wel weer op deze universiteit - wat mij betreft zouden ze beter op Vrouwendag een dagje kunnen doorwerken).

Deze week stond echter in het teken van een andere viering. Afgelopen donderdag, 26 februari, markeert voor de Slavische cultuur (dat is het voordeel van een multiculturele samenleving als de Kazakhstaanse, trouwens een van de weinige aspecten waarop we iets van dit land zouden kunnen leren - als buitenlander kan je onder het mom van integratie overal aan meedoen) het einde van de winter - Maslenitsa. Als het bestaan van deze feestdag me voor mijn vertrek bekend zou zijn zou ik me er zeker op verheugd hebben, maar omdat de winter hier (in elk geval dit jaar) niet zoveel bleek voor te stellen kan ik me slechts verheugen in het steeds verder afnemende risico om op straat onderuit te gaan (op zich ook niet verkeerd - tot nu toe ben ik op wonderbaarlijke wijze overeind gebleven, wat niet iedereen me kan nazeggen - soms met vervelende verwondingen tot gevolg). Het schijnt dat het gebruikelijk is om met dit feest pannenkoeken te bakken, dus dat heb ik ook maar gedaan - het kost niet al teveel moeite en is goedkoper dan de meeste alternatieven - zo kon ik het nuttige met het aangename combineren.

Tijd om al te uitgebreid bij het een en ander stil te staan hoor ik echter niet te hebben: behalve de midterm break komen ook de midterm exams steeds dichterbij. Of het komt omdat ze niets beters te doen hebben (waarschijnlijk niet - ik ook niet) of omdat die 20-30% zo belangrijk is dat je je er scheel voor moet leren weet ik niet, maar mijn medestudenten (de Koreanen spannen hierbij de kroon) studeren nog harder dan ze normaal doen. Deze week was ik een nacht opgebleven om de Champions League te volgen (gek genoeg zonden ze op dinsdag in plaats van Inter-Manchester Arsenal-Roma uit - is Arsjavin zo populair dat ze ook in Kazakhstan zo'n topaffiche voor hem willen laten schieten?), maar het leek alsof het in de studieruimtes drukker was dan bij de TV's (overigens een schaars goed hier - op de kamers is geen aansluiting, dus je bent aangewezen op de 2 gemeenschappelijke beeldbuizen of een exemplaar met antenne). Ik houd me echter meer bezig met de GRE test die voor maandag op het programma staat - een vier uur durend examen waamee ik de admission officers in Berlijn en Maastricht een indruk van mijn academische capaciteiten kan geven. Mocht ik het verknallen dan kan ik me sinds deze week troosten met de wetenschap dat ik in elk geval iets te kiezen heb - ook de UvT heeft me toegelaten voor het voorportaal van hun PhD-traject.

Vrijdag de dertiende?

Het zal geen van jullie ontgaan zijn dat het vorige week weer zover was - een van de gemiddeld 1.7143 keer per jaar dat de dertiende van de maand op een vrijdag valt. Nu laat ik me meestal het hoofd niet zo snel op hol brengen door zulk soort bijgeloof, maar toch - er zijn zoveel dingen die de wetenschap niet kan verklaren en enige voorzichtigheid kan nooit kwaad, nietwaar (bovendien heb ik op vrijdag geen colleges, dus het was een mooie gelegenheid om de hele dag in bed te blijven)? Ik heb gehoord dat ze in enkele Aziatische landen vooral bang voor het getal vier zijn, maar ik wist niet zeker of ik ver genoeg weg was om het ongeluk te ontlopen. De schade bleef uiteindelijk tot een (zeer) ongelukkige restaurantkeuze beperkt - een toko die dezelfde naam droeg als een Moskous sprookjesmuseum waar ik erg goede herinneringen aan heb en die in de Loney Planet als goed en goedkoop werd aangeprezen, bleek koud vlees en friet tegen woekerprijzen te serveren (ik heb de auteus inmiddels verwittigd). Toch knaagde er 's nachts in bed iets - zo makkelijk kon het toch niet zijn?

En inderdaad, in het weekend sloeg het ongeluk toe. Ik had besloten de dierentuin zo snel mogelijk te bezoeken - van uitstel komt afstel en zoals Gerben zei kan je je, net zoals bij mensen, pas een goed beeld van de dieren vormen als je ze meerdere keren gezien hebt. In Almaty kan je voor een euro met een taxi overal naartoe, maar als de bus er ook zo goed als voor de deur komt kan er niks foutgaan, toch? Toen we echter door een Kazakhstaanse sloppenwijk reden begon ik nattigheid te voelen - een belangrijke trekpleister als de dierentuin zou toch niet tussen met benzinelucht gearomatiseerde golfplaten huizen, vuilnis en slecht onderhouden wegen geplant zijn? Na een klein uur in deze urban jungle te hebben rondgezworven kwam ik eindelijk bij het Central Park waar ik jullie over heb verteld. In plaats van het kloppende hart van Almaty leek het echter meer op een spookbos - er was bijna niemand, de kermis was dicht, de vijver stond leeg en hier en daar hadden mensen oude auto's of ander schroot achtergelaten. Even bekroop me de angstaanjagende gedachte dat ook de zoo gesloten zou zijn, maar gelukkig kon ik voor een paar euro naar binnen.

Het was een van de weinige dagen dat het echt koud was, en ik vroeg me af hoe de dieren die gewoon buiten stonden hierop zouden reageren. Aan de vogels, lama's en kamelen was echter niks te merken - ik leek zelf degene te zijn die er het meeste last van had. Een goed excuus om wat langer in het terrarium te blijven en de slangen en knaagdieren aan een uitgebreide inspectie te onderwerpen (vooral het voederen was interessant). Uiteindelijk ging ik er wat eerder dan gepland vandoor om warmere oorden op te zoeken. Helaas kreeg Feyenoord dit weekend nog behoorlijk op de broek van de Ajacieden (de eerste helft had ik op de radio gevolgd - tijdens het tweede bedrijf was ik gelukkig weer op mijn kamer) en was mijn poging om een Kazakhstaanse biljartvariant te proberen ook weinig succesvol - gedrieen wisten we in een uur slechts twee ballen te potten (zelfs gezien mijn biljartkwaliteiten is dat niet om over naar huis te schrijven, hoewel ik me kan verschuilen achter het feit dat de pockets klein en de ballen groot waren). Godzijdank hadden we de VIP sectie gereserveerd, waardoor er geen getuigen van ons geklungel waren. Enfin - dit weekend was het even op de tanden bijten, maar nu kan ik er weer een maand of 7 tegenaan. Hopelijk...

Almaty

Tot mijn schrik kwam ik er achter dat ik nu ruim een maand in Almaty zit, en ik nog geen adequate beschrijving heb gegeven van de fysieke omgeving waarin ik me nu bevind. Zoveel te schrijven, zo weinig tijd (nou ja...). Zoals elke scholier al op vroege leeftijd meekrijgt is de achtergrond van cruciaal belang om welke gebeurtenis of ontwikkeling dan ook goed te beoordelen, en tot nu toe konden mijn activiteiten zich net zo goed op elke andere plaats in de wereld afspelen. Voor jullie is het wellicht ook interessanter dan voor de zoveelste keer te horen waar ik ben doorgezakt. Bij deze!

Almaty heeft ongeveer 1,7 miljoen inwoners en ligt aan de rand van het Zailiysky Alataugebergte. Vanaf de meeste punten in de stad (mijn kamer op de 5e verdieping incluis - omdat de lift niet werkt krijg ik ook nog wat gratis extra beweging) zijn de bergen goed te zien en vormen ze een schilderachtig decor voor een even schilderachtige (?) stad. De navigatie is ook zonder Tom-Tom best te doen - het zuiden is omhoog en als je de belangrijkste straten kent kom je een heel eind. Ongelukkigerwijs heeft men na de val van de Sovjetunie het kind met het badwater weggegooid - kleurrijke straatnamen als Lenina, Karl Marx en Kommunistichesky zijn veranderd in Kazakhstaanse namen die niet interessant genoeg zijn om jullie mee te vervelen (in het Westen, waar we allang weten dat het kapitalisme ook tal van problemen kent en waar Marx sinds kort weer de covers van respectabele tijdschriften siert, kunnen we het gedachtegoed van deze denkers wellicht wat beter op waarde schatten). In een onbelangr, ehh, oude taal betekent Alma-Ata 'vader van appels', en omdat Almaty het kloppende culturele en commerciële hart van Kazakhstan is, is een vergelijking met de Big Apple snel gemaakt en zeker op zijn plaats. Zit ik dan niet op het Harvard van de steppen, met het Manhattan van Eurazië kan ik best leven.

Een student vertelde me dat KIMEP vroeger een opleidingsinstituut voor bureaucraten (ik heb het liever over 'civil servants') was, wat misschien verklaart dat ik inderdaad in een van de beste wijken in het zuiden van de stad woon (de Bronx en Harlem liggen in het noorden en westen, maar net als in New York is het waarschijnlijk verstandiger om die gebieden te mijden). Op steenworp afstand bevinden zich een op Amerikaanse leest geschoeide out-of-town shopping mall (alleen dan niet helemaal out-of-town), eettentjes waar je voor 2,5 tot 100 euro kan lunchen of dineren, het financiële district, appartementencomplexen in aanbouw (hoewel de verhalen over nooit afgebouwde flats in dit deel van de wereld me bekend zijn en ik de hijskranen nog niet in actie heb mogen zien) en een aantal prijzige Franse en Italiaanse couturiers, die als ik in de collegezalen om me heen kijk in ieder geval voor de devaluatie behoorlijk populair bij mijn medestudenten waren. Het enige gemak wat niet binnen handbereik is is de grootste markt, de Groene Bazaar (voor een bezoek moet ik een busrit van 10 minuten en een kaartje van 13 cent overhebben).

De vergelijking met New York zou uiteraard mank gaan zonder een Central Park. Er zijn twee kandidaten: het Paniflovpark wat redelijk centraal ligt, onderdak biedt aan de kathedraal en het oorlogsmonument waar we eerder weggejaagd waren en enorm populair is bij pasgetrouwden (afgelopen zaterdag hebben we in een half uur niet minder dan 8 paren gespot) en het Central Park (gezien de naam een ideale kandidaat, ware het niet dat het niet echt centraal maar wat meer naar het oosten ligt) waar je bootjes kan huren en (!) naar de dierentuin kan. Ik zit nog te twijfelen wat de beste gelegenheid is om deze trekpleister met een bezoek te vereren, maar misschien moet ik gewoon meerdere keren gaan. In Moskou werd me de kans om een Russische zoo aan te doen op uiterst onfortuinlijke wijze door de neus geboord (een paar anderen hadden het de avond tevoren zo bont gemaakt dat we pas na 3 uur de deur uit konden), dus ik heb wat in te halen!

Crisis in Kazakhstan?

De momenten van echt geluk zijn meestal dun gezaaid in het leven (misschien moet ik oppassen met dit soort wijsheden op mijn blog - als ik zo doorga kan ik er aan het eind van het semester een hele badkamer mee betegelen), dus met mijn verjaardag maar net achter de rug verwachtte ik niet dat het lot mij deze week nog zo'n zegening in de schoot zou werpen. Toch werd ik gisteren deelgenoot van zeer goed nieuws - de Centrale Bank heeft de nationale munteenheid, de tenge, met 25% gedevalueerd. Een beter moment was nauwelijks denkbaar - 4 februari was tevens de dag dat mijn visum afliep, waardoor ik nu aangewezen ben op een verblijfsvergunning. Dit document biedt vele privileges, maar het land (of zelfs dit oblast (provincie)) verlaten is er niet een van. Zo was de dag van gisteren een confrontatie met de pijnlijke waarheid dat er nu echt geen weg meer terug is en ik, indien mijn leven hier om wat voor reden dan ook een negatieve wending neemt, niet meer terug naar Nederland kan om de misere achter me te laten (in ieder geval zonder de dienstdoende ambtenaar een extra zakcentje toe te steken). Vanaf nu verkeer ik echter in het gelukkige besef dat ik zelfs in het ongelukkigste geval de pijn wat kan verzachten door me tegen extra lage prijzen tegoed te doen aan de vele materiele genoegens die dit land te bieden heeft.

Jullie vragen je natuurlijk af wat de autoriteiten heeft bewogen tot deze drastische maatregel. Kazakhstan is pas 18 jaar onafhankelijk en voor die tijd was het land een speelbal van de Sovjetleiders en hun grillen. Nu hebben de 'powers that be' een ambitieus plan opgesteld wat ervoor moet zorgen dat Kazakhstan in 2030 een ontwikkeld land is waar wij in Nederland met een mengeling van afgunst en bewondering naar zullen kijken, maar Rome is niet op een dag gebouwd (wellicht een slechte vergelijking met de gloednieuwe hoofdstad Astana in het achterhoofd). Zo kost het ook Kazakhstan tijd om de puinhopen van 75 jaar communisme op te ruimen, en is het niet meer dan begrijpelijk dat hun economie in deze overgangsperiode relatief wat meer op de export van natuurlijke hulpbronnen leunt, in afwachting van de ontwikkeling van hoogwaardiger sectoren. Helaas zijn het nu juist deze goederen die door de internationale crisis minder gewild zijn. Omdat de export daalt en de inflatie (ongeveer 10%) een stuk hoger is dan in andere landen, moest de Centrale Bank continu grote hoeveelheden dollars verkopen om de wisselkoers op het oude niveau van 120 tenge per dollar te handhaven. Deze week werd besloten dat dat niet langer haalbaar was en is een nieuwe bandbreedte van 145-155 tenge per dollar vastgesteld (als ik het goed begrepen heb worden er ook 2 banken genationaliseerd).

Temidden van de feestvreugde moet ik wel enige kanttekeningen plaatsen - de lagere prijzen zullen niet gelden voor het Russische bier, de Hannover Waffeln, de Duitse oploskoffie, het Nederlandse wasmiddel en een groot deel van het overige supermarktaanbod. Het zal me enige moeite kosten om mijn consumptiepatroon zo aan te passen dat ik optimaal kan profiteren van deze ontwikkeling, maar ik laat me hierdoor niet afschrikken gezien de grote beloningen die in het verschiet liggen. Zo zie je maar weer - zelfs in de Centraal-Aziatische periferie kan je niet ontsnappen aan de kredietcrisis. Of juist wel - als het in deze tijden van arbeidstijdverkorting en loonmatiging moeilijk wordt om de eindjes aan elkaar te knopen kan je altijd nog in Kazakhstan terecht.

Old and Wise

Bedankt voor al jullie gelukswensen voor mijn 22e verjaardag. Behalve een (hopelijk) heugelijke dag brengt de 31e januari ieder jaar weer de drukkende verantwoordelijkheid mee om me weer een beetje verstandiger en verantwoordelijker te gedragen. Zo ook nu - op wat specifieker niveau hadden enkele van jullie me de afgelopen dagen gewezen op deze uitgelezen mogelijkheid om te breken met de Nederlandse (en wellicht Thomasiaanse) traditie van zuinigheid. Terwijl ik op vrijdagavond zat te overpeizen welke dranken en spijzen het meest geschikt waren om de feestelijkheden de volgende dag te omlijsten, werd ik echter geconfronteerd met een onaangename verrassing - enkele Koreanen hadden in een overijverige bui al meerdere bezoeken aan de supermarkt afgelegd, en toen ik op een slechte smoes moest beloven rond middernacht thuis te blijven vermoedde ik het ergste. Gelukkig was de mineur van korte duur - hoewel deze gelegenheid tot persoonlijke ontwikkeling zo aan mijn neus voorbijging, kon ik me troosten met de wetenschap dat ik die avond al voor het diner had gezorgd en mijn hart warmen aan (en mijn hoofd breken over) het feit dat deze mensen die ik slechts drie en een halve week kende zoveel moeite voor me deden. Als cadeau kreeg ik een fles wodka, waarvan het duidelijk was dat het niet de bedoeling was dat die de volgende ochtend zou halen.

Wat er op zaterdag ging gebeuren was lang onduidelijk. De club die af en toe een uitje voor internationale studenten organiseert (KISA) had aangegeven dat we iets leuks gingen doen, maar gezien het feit dat een soortgelijk initiatief de vorige week op het laatste moment was afgeblazen en dat de precieze invulling alsmede de aanvangstijd in de drie dagen voor het moment supreme al even zoveel malen gewijzigd waren, besloten we het zekere voor het onzekere te nemen en ons op vrijdagavond niet overdreven in te houden. De oplettende lezer raadt het al - op het onbetamelijke tijdstip van half elf werd ik op wrede wijze uit Dromenland weggerukt door een vasthoudend gebonk op de deur, dat me al snel de indruk gaf er weinig te kiezen viel. Waar enkele medestudenten met wat meer ruggegraat toch wat extra nachtrust uit de brand wisten te slepen, liet ik me samen met 3 andere ongelukkigen meeslepen naar de bergen rondom de stad.

Eenmaal aangekomen bleek het alles mee te vallen - de aanblik van de befaamde Medeobaan vervulde me, ondanks dat er geen ijs lag en dat dit monument wegens verbouwing gesloten was, met een veelbetekenend historisch besef en het besneeuwde Kazakhstaanse berglandschap was prachtig (in een vlaag van stupiditeit had ik mijn weliswaar wat verouderde camera thuisgelaten waadoor ik een aantal zintuiglijke genoegens (nog) niet met jullie heb kunnen delen, maar omdat anderen zo goed zijn geweest me aan te bieden hun foto's te kopieren kan ik deze weblog de komende dagen hopelijk met wat audiovisueel materiaal opluisteren). Ook het wintersportgebied Chimbulak werd aan een inspectie onderworpen - vooral de prijzen konden mijn goedkeuring wegdragen, en we spraken de intentie uit om er zo snel mogelijk een weekend door te brengen. De middag werd afgesloten met een late lunch in een Koreaans restaurant - een verjaardag meer dan waardig - wat, niet geheel verrassend, bij het Koreaanse smaldeel op bijzondere instemming kon rekenen (een kind op Sinterklaasavond was er niets bij). 's Avonds heb ik het maar rustig aan gedaan in het besef dat enig herstel belangrijk is en dat ik zondagnacht deo volente (lees: als iemand het uit wil zenden) om 5 uur op moet om de Amerikanen bij het kijken van de Super Bowl te vergezellen. Voor de lol en om het wat interessanter te maken ga ik een paar euro op de Steelers zetten (er zijn een handvol legale bookmakers in Almaty, die opmerkelijk genoeg allemaal van dezelfde eigenaar zijn) - op de een of andere manier spreken ze me wel aan. Duim voor me!

Eten

Een verhuizing naar een land als Kazakhstan brengt op tal van fronten veranderingen met zich mee - met mijn dieet is het niet anders. Voor mijn vertrek hadden mijn ouders een Russisch feestmaal bereid om mij in de gelegenheid te stellen in een vertrouwde omgeving alsvast te wennen aan de lokale keuken (ik wil de term 'Kazakhse keuken' vermijden, om niet de indruk te wekken dat dit copieuze diner ondanks haar culinaire merites op educatief vlak tekortschoot). Had ik voor mijn vertrek nog een sprankje hoop dat ik (een deel) van mijn eetgewoontes hier kon handhaven, eenmaal ter plaatse werd deze aangename illusie snel doorgeprikt. Ondanks het feit dat de supermarkten een keur aan geimporteerde producten aanbieden hebben de mensen bij Brinta de Kazakse markt nog niet ontdekt, en op eenzelfde wijze hebben de kooplui op de Groene Bazaar besloten dat de vraag naar tosti-ijzers te laag is om dit product in hun assortiment op te nemen. Wat betreft mijn favoriete diner - het Italiaanse gerecht wat alle andere Italiaanse gerechten overbodig maakt, de pizza, zijn de obstakels (zo mogelijk) nog groter: niet alleen is de versie die hier te koop is aanzienlijk kariger dan wat ik in Nederland gewend ben (en wat mijn verfijnde smaak als het om pizza's gaat vereist), van de 10 ovens in mijn flat werkt er helaas geen een.

Gelukkig worden echter ook hier, zoals zo vaak in het leven, de teleurstellingen gecompenseerd door (onverwachte) meevallers. Voor ontbijt en lunch ben ik de eerste paar weken overgestapt op Russische cornflakes die met wat yoghurt (zo worden ze minder snel week, en bovendien heeft de dichtstbijzijnde supermarkt geen verse melk) prima smaken, en sinds ik dit weekend in het bezit ben van een kaasschaaf heeft een nieuwe wereld aan mogelijkheden zich voor me geopend. Voor het avondeten kan ik vaak mee-eten met de Koreaanse diaspora, waardoor ik behalve op het gebied van cultuur en gebruiken nu ook qua cuisine meer van Korea dan van Kazakhstan weet (het enige gerecht wat ik een beetje ken is 'plov': rijst met paprika en wat vlees - eigenlijk best slim om wat goedkope ingredienten bij elkaar te gooien en het dan als nationaal gerecht te bestempelen).

Hoewel alle hier aanwezige Koreanen uit de zuidelijke helft van het schiereiland afkomstig zijn, doet het gebeuren communistisch aan: iedereen eet uit de pan of deelt een bord met meerdere personen, en het is geen probleem om onaangekondigd aan te schuiven. De Koreaanse etiquette spreekt me ook bijzonder aan - noedels en spaghetti worden naar binnen geslurpt en soep kan zonder lepel direct uit de kom worden gedronken. Als je na afloop geluk hebt, ehh, goed speelt met steen, schaar en papier kan je de afwas vervolgens aan anderen overlaten. Een redelijk alternatief is de mensa op de campus of een lokale cafetaria - de prijzen zijn iets lager dan op de UvT, de kwaliteit is wat hoger en je hoeft ze hier niet te smeken om je een extra schep te geven zodat je thuis niet alsnog de koelkast hoeft te plunderen. En wanneer ik me echt wil verwennen hoef ik maar de straat over te steken om een (overheerlijke?) durum doner te halen.

Terug naar de basisschool?

In één van de vorige stukjes schreef ik dat ik me vereerd voelde om hier te studeren… tot ik een aantal colleges volgde. Voor mijn vertrek had ik al regelmatig gespeculeerd over het academisch niveau hier - aan de ene kant is dit de beste universiteit van Centraal Azië, aan de andere kant staat deze regio niet bepaald bekend om haar wetenschappelijke verdiensten. Waar wij Newton, Darwin en Einstein bewonderen, zijn het hier vooral politici en oorlogshelden die (al dan niet terecht) op een voetstuk worden geplaatst. Uiteindelijk besloot ik in een optimistische bui om me voor wat geavanceerdere vakken in te schrijven - een gebrek aan kennis is immers makkelijker aan te vullen dan een gebrek aan uitdaging, en ik zit hier niet alleen om vakantie te vieren (toch?). Bovendien was ik wel benieuwd hoe ver ik hier met mijn middelbare school macro-economie (het enige macrovak in de studie econometrie reken ik daar gemakshalve ook maar onder) zou kunnen komen.

Ik hoefde me niet te schamen - op enkele ‘hoe was het ook weer’ momenten (MV = PY, het verschil tussen klassieke en Kinesiaanse (sic) economen, het verschil tussen M1, M2 en M3) na kon ik goed meekomen - tot dusver zijn de structuurmodellen van 5 vergelijkingen en de sommetjes met 1 onbekende per vergelijking goed te behappen. Op het gebied van regressieanalyse kan de Universiteit van Tilburg qua bondigheid nog wat leren van enkele docenten hier - gezien het feit dat ik het betreffende vak pas de vierde keer haalde was ik een tikje zenuwachtig toen dit heikele onderwerp werd aangesneden, maar de heldere manier van uitleg (‘als de t-waarde groter dan 2 is is het goed, anders is er geen invloed’) stelde me gelukkig op mijn gemak. Na 2 weken college weet ik alles over (o.a.) de Kazakhse aanpak van de economische crisis (schaamteloos afgekeken van Wouter!) en hoe Kazakhstan op een variëteit van internationale economische ranglijsten scoort. Zodra West-Europa (en Nederland in het bijzonder) worden genoemd (uiteraard als lichtend voorbeeld voor de ‘less developed countries’) kan ik een gevoel van trots niet onderdrukken, zoals de meeste mensen hun land pas leren waarderen wanneer ze in den vreemde zijn.

Minder tevreden ben ik over het puntensysteem. Waar in Nederland het tentamen vaak voor 90% of meer telt (met alleen als je pech hebt een opdracht of paper voor de rest), word je hier doodgegooid met tussentoetsen, midterms, presentaties en participation scores. Bij veel vakken is het zelfs verplicht om naar college te gaan - kom je 2 keer niet, dan volgt er een ‘involuntary withdrawal’. Of het mijn gelukkige hand of de Voorzienigheid was weet ik niet, maar gelukkig ben ik bij de meeste vakken van het laatste exces gevrijwaard. Enfin, hoewel ik mijn geliefde studiemethode (tijdens het semester zoveel mogelijk stress vermijden en rust pakken, zodat je zo fris mogelijk en in zo goed mogelijke conditie op het tentamen kan verschijnen) hier waarschijnlijk niet kan bezigen, moet ik er maar het beste van maken. Als de berg huiswerk echt te hoog wordt, kan ik me troosten met de gedachte dat ik volgend jaar weer ‘gewoon’ aan een Westerse universiteit kan studeren - de Universiteit van Groningen heeft me voor hun research master geaccepteerd. Dat er nog vele mogen volgen!

Weekend

Met een zware eerste collegeweek achter de rug, en in de treurige wetenschap dat ik de eerste aflevering van 'De Nieuwe Uri Geller' aan me voorbij moet laten gaan en dat het bij Feyenoord behoorlijk onrustig is, kon ik wel wat afleiding gebruiken. Tot mijn verbazing is de Rotterdamse volksclub redelijk bekend in Kazakhstan, dus kan ik hier (in tegenstelling tot in Nederland) goede sier maken met mijn supporterschap - ik voel echter telkens een onverklaarbare plicht om uit te leggen dat het ze op het moment niet voor de wind gaat, wat me hopelijk wat extra sympathie oplevert. Vrijdagavond was er op het universiteitsterrein een soort disco georganiseerd, maar dat was een flauwe bedoening - er waren meer security mensen dan partygangers, en het feit dat er geen alcohol werd geschonken kon niet bij iedereen op goedkeuring rekenen.

Iets later, toen we met een clubje bij iemand op de kamer zaten, bleek dat de veiligheidsmaatregelen niet geheel onnodig waren - een student was door een medestudent neergestoken op de eerste verdieping van de flat waar ik woon. Er waren behoorlijk wat politieagenten en andere officials op de been. Vooral de studenten uit Shimkent (een stad uit het zuiden) werden wat nerveus - dat oord staat kennelijk slecht bekend, en bij een vorig incident waren ook mensen uit die contreien betrokken. Als buitenlander en gediplomeerd conflictmanager maak ik me weinig zorgen (moet alleen zorgen dat ik mijn Zwitserse zakmes, dat ik als bestek gebruik, niet naar de verkeerde gelegenheden meeneem), maar een aantal medestudenten waren behoorlijk aangeslagen. De veiligheidsmaatregelen zijn sinds vrijdag aardig aangescherpt en er hangen briefjes 'be nice to each other' in de gang.

Zaterdag zijn we op aanraden van een aantal Kazakhen (ik heb telkens de neiging om 'Russen' te zeggen, maar die moet ik zien te onderdrukken) naar een lokale biertent geweest om Engels voetbal te kijken. De toko had wel iets weg van een Oktoberfest (hoewel ik daar nooit geweest ben) - het zat stampvol en overal stonden er kannen bier op tafel. Omdat het lokale voetbal alleen in het nieuws komt als de supporters op de vuist gaan, zijn Europese clubs hier populair. Fans van Arsenal, AC Milan, Barca, Bayern Munchen of wat je maar wilt zijn allemaal te vinden hier. Ik ben ietwat nieuwsgierig hoe je als Kazakh van zulke clubs fan wordt - zodra ik erachter kom stel ik jullie op de hoogte. Gelukkig verkeerden er geen Bolton-supporters in het gezelschap, dus ik kon met gerust hart het glas heffen toen Manchester in de laatste minuut de bevrijdende treffer maakte. Na afloop liepen er twee bevallige dames in dure bontjassen rond die reclame voor sigaretten maakten, wat wel een apart gezicht was. Welke boodschap zou een merk zo willen overbrengen? "Zo zul je er niet uitzien als je onze producten gebruikt"? Enfin, als het rookverbod in Nederland eindelijk wordt nageleefd weten de rokers onder jullie waar je naartoe moet.

Kazakhstaanse studenten

Na het vorige bericht stond ik nog even stil bij de afsluiting, waarin ik sprak over 'inheemse studenten'. Klinkt dat niet een beetje denigrerend? Het deed me denken aan 'Groeten uit de Rimboe', het welbekende TV-programma waarin een aantal stammen worden gevolgd die nog niet hetzelfde ontwikkelingsniv.., eh, nog niet bedorven zijn door de Westerse consumptiemaatschappij met al haar uitwassen. Enfin, je zou kunnen zeggen dat deze blog mijn eigen 'Groeten uit de Rimboe' is, dus wellicht is mijn woordkeuze vergefelijk. Ik moet de fanatieke volgers van deze show teleurstellen (spoiler alert!) - in tegenstelling tot wat de argeloze kijker wordt voorgeschoteld (een lokaal taaltje waar niemand wat van snapt, wat mooie rituelen en traditionele wapens), spreken leden van deze stammen vaak uitstekend Engels of Frans, zijn ze niet vies van alcohol en sigaretten en worden de speren, pijlen en bogen dikwijls in de kast gelaten ten faveure van wat moderner geschut.

Op eenzelfde manier moet ik diegenen onder jullie die dachten dat de Kazakhste studenten elke dag geferementeerde merriemelk drinken uit de droom helpen. Ik vertoef op dè eliteuniversiteit van Kazakhstan, waar 5000 uitverkorenen worden klaargestoomd om de toekomstige 'captains of industry' van dit land te worden (ter vergelijking: een andere universiteit in Almaty heeft 100.000 studenten, en op KIMEP wordt lacherig het Russische woord voor 'stad' aan de naam van dit insituut toegevoegd). De studenten hier zijn aardig verwesterd - net als in Nederland kijken ze Amerikaanse films, lopen ze in dure merkkleding en gaat elke paar minuten de mobiele telefoon. Het meeste uit de culturele paragraaf van de Lonely Planet heb ik hier nog niet thuis kunnen brengen, behalve dan de gastvrijheid en hartelijkheid waarom inwoners van de voormalige Sovjetunie bekend staan.

Ik ben een aantal keer door wat locals in hun crib uitgenodigd, waarbij ze zorgden dat ik geen enkele (alcoholische) versnapering tekort kwam, en zelfs als ze bij mij langskomen nemen ze wat donuts of energydrink mee. Gelukkig kan ik me verschuilen achter de Nederlandse zuinigheid, en zo in het kader van culturele uitwisseling de hand op de knip houden. Naast de Koreaanse drankspelletjes waar ik het eerder over had beheers ik nu ook enkele lokale kaartspellen, die sommige studenten ook regelmatig om forse bedragen lijken te spelen.

Opvallend (maar geenszins verbazingwekkend) is dat men, zodra ik vertel waar ik vandaan kom, vooral geinteresseerd is in het Nederlandse softdrugsbeleid. Met mijn beste Pulp Fiction imitatie vertel ik in geuren en kleuren dat verkopen wel mag maar produceren niet. Ik kwam erachter dat ze in Kazakhstan ook een soort gedoogbeleid hebben - als je gepakt wordt betaal je 30 euro aan de politie en is er niks aan de hand. Door deze contacten kom ik af en toe wat bekenden tegen in de wandelgangen, die ik vervolgens naar goed Kazakhstaans gebruik groet met een ferme handdruk en een welgemeend 'How do you do?', waarop het niet de bedoeling is dat je antwoord geeft. Het doet me een beetje aan de VS denken, dus aan de ene kant is het vertrouwd en aan de andere kant voel ik me een echte Kazakhse student.

Korea!

Zoals elke universitaire exchange student waren ook mijn eerste contacten met mijn lotgenoten. Uiteraard was ik erg benieuwd wat voor types er nog meer naar deze uithoek zouden afreizen. Op de lijst met uitwisselingsstudenten die ik in november kreeg stonden behalve mijzelf alleen Koreanen - het International Office wist me te melden dat de meeste Westerlingen een bezoek in de herfst prefereerden. Waarom dit land zo populair is bij juist Koreanen was me een raadsel - tijdens de verplichte verhoren 'waarom ben jij hier naartoe gekomen' (hoewel de vraag wellicht logisch is, maakte het feit dat dit zo ongeveer het eerste is wat iedereen je vraagt me een tikje onzeker over mijn keuze - iets zegt me dat men er in Cambridge of Yale wat minder nieuwsgierig naar zou zijn) kwam ik erachter dat sommigen Russisch studeren (klinkt logisch) en anderen geprikkeld waren door de levendige Kazakhs-Koreaanse handelrelaties (?) of simpelweg niet toegelaten werden bij hun eerste keuze.

Het zijn aardige mensen en interessante gesprekspartners, hoewel het niveau van hun Engels behoorlijk varieert. Nadeel is uiteraard dat in grotere gezelschappen de voertaal snel overgaat op Koreaans, waar ik geen woord van begrijp (op een kleine selectie na, waaronder 'drink' (als iemand een drankspel verliest) en 'ik hou van je'). Ik heb reeds kennisgemaakt met wat Koreaanse gerechten (waarvan het onderscheidende kenmerk vooral de enorme hoeveelheid 'spicy' lijkt te zijn), traditionele Koreaanse thee, Koreaanse rijstewijn en wat dies meer zij. Hoewel de dames wat verlegen zijn, zijn sommige jongens wat doortastender - een Jezusicoon oppakken uit een kerststal in de Orthodoxe Kathedraal en lopen op het moment van het Eeuwige Vuur voor de gevallen Sovjetsoldaten in WOII was voor één durfal geen probleem (wel voor de politie, die ons meteen bij deze bezienswaardigheden wegjaagde). Ik meende te weten dat Aziaten bescheiden drinkers zijn, maar bij een aantal Koreaanse drankspelletjes werd het tegendeel bewezen - de bekers werden rijkelijk gevuld (alles door elkaar, zelfs met noedels en chocola erin), vooral als de schenker dacht dat hij het brouwsel niet zelf hoefde op te drinken.

Er bleek ook iemand uit Hongkong en twee Amerikanen te studeren - een uit New Jersey (in de kamer naast me) en een uit South Dakota - vooral met mijn buurman kan ik goed opschieten. Hij deelt zelfs mijn ethousiasme voor WOII spellen - hoe groot is die kans? Bovendien kan ik zo voorkomen dat mijn Engels versteenkoolt (als dat een woord is). Binnenkort wat over de inheemse studenten en de colleges.