zaterdag 28 februari 2009

Maslenitsa

Mijn beslissing om Kazakhstan niet in de herfst maar in de lente te bezoeken lijkt goed uit te pakken. Hoewel ik Pasen, Pinksteren en Carnaval moet missen (als ongelovige vormen de vrije dagen een belangrijke component van de feestvreugde, maar en een excuus om (te) veel te drinken kan altijd wel gevonden worden), komt er meer dan voldoende voor in de plaats. In januari was ik net op tijd voor het Slavische Kerstmis, met het Koreaanse nieuwjaar kon ik me tegoed doen aan allerlei hapjes uit die contreien (de meeste Koreanen kregen een pakket met van alles en nog wat opgestuurd - nu kunnen jullie natuurlijk niet achterblijven ;), op 8 maart is het Vrouwendag (valt helaas op een zondag en ook nog eens in een reguliere vakantieweek) en 21/22 maart Naurus (Kazakhstaans nieuwjaar).

Tegen het eind van mijn verblijf, zoals dat hoort wanneer mensen afscheid nemen, volgen de feesten elkaar in rap tempo op: op 30 april kan ik me deo volente op de ambassade volgieten met oranjebitter en voor het eerst sinds tijden weer eens een paar bitterballen naar binnen werken (hoewel ik ongetwijfeld met enige weemoed de gemiste kans om de Koningin in Apeldoorn te aanschouwen zal betreuren), 1 mei is uiteraard de Dag van de Arbeid (of misschien kan ik daar beter wegblijven?) en de negende wordt de overwinning in de 'Great Patriotic War' gevierd. Gezien de niet onaanzienlijke bijdrage van de Sovjetunie in het veiligstellen van onze vrijheid heb ik deze dag alvast met rood in mijn agenda aangestipt, als ik dan tenminste geen tentamen heb (zo zijn ze dan ook wel weer op deze universiteit - wat mij betreft zouden ze beter op Vrouwendag een dagje kunnen doorwerken).

Deze week stond echter in het teken van een andere viering. Afgelopen donderdag, 26 februari, markeert voor de Slavische cultuur (dat is het voordeel van een multiculturele samenleving als de Kazakhstaanse, trouwens een van de weinige aspecten waarop we iets van dit land zouden kunnen leren - als buitenlander kan je onder het mom van integratie overal aan meedoen) het einde van de winter - Maslenitsa. Als het bestaan van deze feestdag me voor mijn vertrek bekend zou zijn zou ik me er zeker op verheugd hebben, maar omdat de winter hier (in elk geval dit jaar) niet zoveel bleek voor te stellen kan ik me slechts verheugen in het steeds verder afnemende risico om op straat onderuit te gaan (op zich ook niet verkeerd - tot nu toe ben ik op wonderbaarlijke wijze overeind gebleven, wat niet iedereen me kan nazeggen - soms met vervelende verwondingen tot gevolg). Het schijnt dat het gebruikelijk is om met dit feest pannenkoeken te bakken, dus dat heb ik ook maar gedaan - het kost niet al teveel moeite en is goedkoper dan de meeste alternatieven - zo kon ik het nuttige met het aangename combineren.

Tijd om al te uitgebreid bij het een en ander stil te staan hoor ik echter niet te hebben: behalve de midterm break komen ook de midterm exams steeds dichterbij. Of het komt omdat ze niets beters te doen hebben (waarschijnlijk niet - ik ook niet) of omdat die 20-30% zo belangrijk is dat je je er scheel voor moet leren weet ik niet, maar mijn medestudenten (de Koreanen spannen hierbij de kroon) studeren nog harder dan ze normaal doen. Deze week was ik een nacht opgebleven om de Champions League te volgen (gek genoeg zonden ze op dinsdag in plaats van Inter-Manchester Arsenal-Roma uit - is Arsjavin zo populair dat ze ook in Kazakhstan zo'n topaffiche voor hem willen laten schieten?), maar het leek alsof het in de studieruimtes drukker was dan bij de TV's (overigens een schaars goed hier - op de kamers is geen aansluiting, dus je bent aangewezen op de 2 gemeenschappelijke beeldbuizen of een exemplaar met antenne). Ik houd me echter meer bezig met de GRE test die voor maandag op het programma staat - een vier uur durend examen waamee ik de admission officers in Berlijn en Maastricht een indruk van mijn academische capaciteiten kan geven. Mocht ik het verknallen dan kan ik me sinds deze week troosten met de wetenschap dat ik in elk geval iets te kiezen heb - ook de UvT heeft me toegelaten voor het voorportaal van hun PhD-traject.

woensdag 18 februari 2009

Vrijdag de dertiende?

Het zal geen van jullie ontgaan zijn dat het vorige week weer zover was - een van de gemiddeld 1.7143 keer per jaar dat de dertiende van de maand op een vrijdag valt. Nu laat ik me meestal het hoofd niet zo snel op hol brengen door zulk soort bijgeloof, maar toch - er zijn zoveel dingen die de wetenschap niet kan verklaren en enige voorzichtigheid kan nooit kwaad, nietwaar (bovendien heb ik op vrijdag geen colleges, dus het was een mooie gelegenheid om de hele dag in bed te blijven)? Ik heb gehoord dat ze in enkele Aziatische landen vooral bang voor het getal vier zijn, maar ik wist niet zeker of ik ver genoeg weg was om het ongeluk te ontlopen. De schade bleef uiteindelijk tot een (zeer) ongelukkige restaurantkeuze beperkt - een toko die dezelfde naam droeg als een Moskous sprookjesmuseum waar ik erg goede herinneringen aan heb en die in de Loney Planet als goed en goedkoop werd aangeprezen, bleek koud vlees en friet tegen woekerprijzen te serveren (ik heb de auteus inmiddels verwittigd). Toch knaagde er 's nachts in bed iets - zo makkelijk kon het toch niet zijn?

En inderdaad, in het weekend sloeg het ongeluk toe. Ik had besloten de dierentuin zo snel mogelijk te bezoeken - van uitstel komt afstel en zoals Gerben zei kan je je, net zoals bij mensen, pas een goed beeld van de dieren vormen als je ze meerdere keren gezien hebt. In Almaty kan je voor een euro met een taxi overal naartoe, maar als de bus er ook zo goed als voor de deur komt kan er niks foutgaan, toch? Toen we echter door een Kazakhstaanse sloppenwijk reden begon ik nattigheid te voelen - een belangrijke trekpleister als de dierentuin zou toch niet tussen met benzinelucht gearomatiseerde golfplaten huizen, vuilnis en slecht onderhouden wegen geplant zijn? Na een klein uur in deze urban jungle te hebben rondgezworven kwam ik eindelijk bij het Central Park waar ik jullie over heb verteld. In plaats van het kloppende hart van Almaty leek het echter meer op een spookbos - er was bijna niemand, de kermis was dicht, de vijver stond leeg en hier en daar hadden mensen oude auto's of ander schroot achtergelaten. Even bekroop me de angstaanjagende gedachte dat ook de zoo gesloten zou zijn, maar gelukkig kon ik voor een paar euro naar binnen.

Het was een van de weinige dagen dat het echt koud was, en ik vroeg me af hoe de dieren die gewoon buiten stonden hierop zouden reageren. Aan de vogels, lama's en kamelen was echter niks te merken - ik leek zelf degene te zijn die er het meeste last van had. Een goed excuus om wat langer in het terrarium te blijven en de slangen en knaagdieren aan een uitgebreide inspectie te onderwerpen (vooral het voederen was interessant). Uiteindelijk ging ik er wat eerder dan gepland vandoor om warmere oorden op te zoeken. Helaas kreeg Feyenoord dit weekend nog behoorlijk op de broek van de Ajacieden (de eerste helft had ik op de radio gevolgd - tijdens het tweede bedrijf was ik gelukkig weer op mijn kamer) en was mijn poging om een Kazakhstaanse biljartvariant te proberen ook weinig succesvol - gedrieen wisten we in een uur slechts twee ballen te potten (zelfs gezien mijn biljartkwaliteiten is dat niet om over naar huis te schrijven, hoewel ik me kan verschuilen achter het feit dat de pockets klein en de ballen groot waren). Godzijdank hadden we de VIP sectie gereserveerd, waardoor er geen getuigen van ons geklungel waren. Enfin - dit weekend was het even op de tanden bijten, maar nu kan ik er weer een maand of 7 tegenaan. Hopelijk...

dinsdag 10 februari 2009

Almaty

Tot mijn schrik kwam ik er achter dat ik nu ruim een maand in Almaty zit, en ik nog geen adequate beschrijving heb gegeven van de fysieke omgeving waarin ik me nu bevind. Zoveel te schrijven, zo weinig tijd (nou ja...). Zoals elke scholier al op vroege leeftijd meekrijgt is de achtergrond van cruciaal belang om welke gebeurtenis of ontwikkeling dan ook goed te beoordelen, en tot nu toe konden mijn activiteiten zich net zo goed op elke andere plaats in de wereld afspelen. Voor jullie is het wellicht ook interessanter dan voor de zoveelste keer te horen waar ik ben doorgezakt. Bij deze!

Almaty heeft ongeveer 1,7 miljoen inwoners en ligt aan de rand van het Zailiysky Alataugebergte. Vanaf de meeste punten in de stad (mijn kamer op de 5e verdieping incluis - omdat de lift niet werkt krijg ik ook nog wat gratis extra beweging) zijn de bergen goed te zien en vormen ze een schilderachtig decor voor een even schilderachtige (?) stad. De navigatie is ook zonder Tom-Tom best te doen - het zuiden is omhoog en als je de belangrijkste straten kent kom je een heel eind. Ongelukkigerwijs heeft men na de val van de Sovjetunie het kind met het badwater weggegooid - kleurrijke straatnamen als Lenina, Karl Marx en Kommunistichesky zijn veranderd in Kazakhstaanse namen die niet interessant genoeg zijn om jullie mee te vervelen (in het Westen, waar we allang weten dat het kapitalisme ook tal van problemen kent en waar Marx sinds kort weer de covers van respectabele tijdschriften siert, kunnen we het gedachtegoed van deze denkers wellicht wat beter op waarde schatten). In een onbelangr, ehh, oude taal betekent Alma-Ata 'vader van appels', en omdat Almaty het kloppende culturele en commerciële hart van Kazakhstan is, is een vergelijking met de Big Apple snel gemaakt en zeker op zijn plaats. Zit ik dan niet op het Harvard van de steppen, met het Manhattan van Eurazië kan ik best leven.

Een student vertelde me dat KIMEP vroeger een opleidingsinstituut voor bureaucraten (ik heb het liever over 'civil servants') was, wat misschien verklaart dat ik inderdaad in een van de beste wijken in het zuiden van de stad woon (de Bronx en Harlem liggen in het noorden en westen, maar net als in New York is het waarschijnlijk verstandiger om die gebieden te mijden). Op steenworp afstand bevinden zich een op Amerikaanse leest geschoeide out-of-town shopping mall (alleen dan niet helemaal out-of-town), eettentjes waar je voor 2,5 tot 100 euro kan lunchen of dineren, het financiële district, appartementencomplexen in aanbouw (hoewel de verhalen over nooit afgebouwde flats in dit deel van de wereld me bekend zijn en ik de hijskranen nog niet in actie heb mogen zien) en een aantal prijzige Franse en Italiaanse couturiers, die als ik in de collegezalen om me heen kijk in ieder geval voor de devaluatie behoorlijk populair bij mijn medestudenten waren. Het enige gemak wat niet binnen handbereik is is de grootste markt, de Groene Bazaar (voor een bezoek moet ik een busrit van 10 minuten en een kaartje van 13 cent overhebben).

De vergelijking met New York zou uiteraard mank gaan zonder een Central Park. Er zijn twee kandidaten: het Paniflovpark wat redelijk centraal ligt, onderdak biedt aan de kathedraal en het oorlogsmonument waar we eerder weggejaagd waren en enorm populair is bij pasgetrouwden (afgelopen zaterdag hebben we in een half uur niet minder dan 8 paren gespot) en het Central Park (gezien de naam een ideale kandidaat, ware het niet dat het niet echt centraal maar wat meer naar het oosten ligt) waar je bootjes kan huren en (!) naar de dierentuin kan. Ik zit nog te twijfelen wat de beste gelegenheid is om deze trekpleister met een bezoek te vereren, maar misschien moet ik gewoon meerdere keren gaan. In Moskou werd me de kans om een Russische zoo aan te doen op uiterst onfortuinlijke wijze door de neus geboord (een paar anderen hadden het de avond tevoren zo bont gemaakt dat we pas na 3 uur de deur uit konden), dus ik heb wat in te halen!

woensdag 4 februari 2009

Crisis in Kazakhstan?

De momenten van echt geluk zijn meestal dun gezaaid in het leven (misschien moet ik oppassen met dit soort wijsheden op mijn blog - als ik zo doorga kan ik er aan het eind van het semester een hele badkamer mee betegelen), dus met mijn verjaardag maar net achter de rug verwachtte ik niet dat het lot mij deze week nog zo'n zegening in de schoot zou werpen. Toch werd ik gisteren deelgenoot van zeer goed nieuws - de Centrale Bank heeft de nationale munteenheid, de tenge, met 25% gedevalueerd. Een beter moment was nauwelijks denkbaar - 4 februari was tevens de dag dat mijn visum afliep, waardoor ik nu aangewezen ben op een verblijfsvergunning. Dit document biedt vele privileges, maar het land (of zelfs dit oblast (provincie)) verlaten is er niet een van. Zo was de dag van gisteren een confrontatie met de pijnlijke waarheid dat er nu echt geen weg meer terug is en ik, indien mijn leven hier om wat voor reden dan ook een negatieve wending neemt, niet meer terug naar Nederland kan om de misere achter me te laten (in ieder geval zonder de dienstdoende ambtenaar een extra zakcentje toe te steken). Vanaf nu verkeer ik echter in het gelukkige besef dat ik zelfs in het ongelukkigste geval de pijn wat kan verzachten door me tegen extra lage prijzen tegoed te doen aan de vele materiele genoegens die dit land te bieden heeft.

Jullie vragen je natuurlijk af wat de autoriteiten heeft bewogen tot deze drastische maatregel. Kazakhstan is pas 18 jaar onafhankelijk en voor die tijd was het land een speelbal van de Sovjetleiders en hun grillen. Nu hebben de 'powers that be' een ambitieus plan opgesteld wat ervoor moet zorgen dat Kazakhstan in 2030 een ontwikkeld land is waar wij in Nederland met een mengeling van afgunst en bewondering naar zullen kijken, maar Rome is niet op een dag gebouwd (wellicht een slechte vergelijking met de gloednieuwe hoofdstad Astana in het achterhoofd). Zo kost het ook Kazakhstan tijd om de puinhopen van 75 jaar communisme op te ruimen, en is het niet meer dan begrijpelijk dat hun economie in deze overgangsperiode relatief wat meer op de export van natuurlijke hulpbronnen leunt, in afwachting van de ontwikkeling van hoogwaardiger sectoren. Helaas zijn het nu juist deze goederen die door de internationale crisis minder gewild zijn. Omdat de export daalt en de inflatie (ongeveer 10%) een stuk hoger is dan in andere landen, moest de Centrale Bank continu grote hoeveelheden dollars verkopen om de wisselkoers op het oude niveau van 120 tenge per dollar te handhaven. Deze week werd besloten dat dat niet langer haalbaar was en is een nieuwe bandbreedte van 145-155 tenge per dollar vastgesteld (als ik het goed begrepen heb worden er ook 2 banken genationaliseerd).

Temidden van de feestvreugde moet ik wel enige kanttekeningen plaatsen - de lagere prijzen zullen niet gelden voor het Russische bier, de Hannover Waffeln, de Duitse oploskoffie, het Nederlandse wasmiddel en een groot deel van het overige supermarktaanbod. Het zal me enige moeite kosten om mijn consumptiepatroon zo aan te passen dat ik optimaal kan profiteren van deze ontwikkeling, maar ik laat me hierdoor niet afschrikken gezien de grote beloningen die in het verschiet liggen. Zo zie je maar weer - zelfs in de Centraal-Aziatische periferie kan je niet ontsnappen aan de kredietcrisis. Of juist wel - als het in deze tijden van arbeidstijdverkorting en loonmatiging moeilijk wordt om de eindjes aan elkaar te knopen kan je altijd nog in Kazakhstan terecht.

zondag 1 februari 2009

Old and Wise

Bedankt voor al jullie gelukswensen voor mijn 22e verjaardag. Behalve een (hopelijk) heugelijke dag brengt de 31e januari ieder jaar weer de drukkende verantwoordelijkheid mee om me weer een beetje verstandiger en verantwoordelijker te gedragen. Zo ook nu - op wat specifieker niveau hadden enkele van jullie me de afgelopen dagen gewezen op deze uitgelezen mogelijkheid om te breken met de Nederlandse (en wellicht Thomasiaanse) traditie van zuinigheid. Terwijl ik op vrijdagavond zat te overpeizen welke dranken en spijzen het meest geschikt waren om de feestelijkheden de volgende dag te omlijsten, werd ik echter geconfronteerd met een onaangename verrassing - enkele Koreanen hadden in een overijverige bui al meerdere bezoeken aan de supermarkt afgelegd, en toen ik op een slechte smoes moest beloven rond middernacht thuis te blijven vermoedde ik het ergste. Gelukkig was de mineur van korte duur - hoewel deze gelegenheid tot persoonlijke ontwikkeling zo aan mijn neus voorbijging, kon ik me troosten met de wetenschap dat ik die avond al voor het diner had gezorgd en mijn hart warmen aan (en mijn hoofd breken over) het feit dat deze mensen die ik slechts drie en een halve week kende zoveel moeite voor me deden. Als cadeau kreeg ik een fles wodka, waarvan het duidelijk was dat het niet de bedoeling was dat die de volgende ochtend zou halen.

Wat er op zaterdag ging gebeuren was lang onduidelijk. De club die af en toe een uitje voor internationale studenten organiseert (KISA) had aangegeven dat we iets leuks gingen doen, maar gezien het feit dat een soortgelijk initiatief de vorige week op het laatste moment was afgeblazen en dat de precieze invulling alsmede de aanvangstijd in de drie dagen voor het moment supreme al even zoveel malen gewijzigd waren, besloten we het zekere voor het onzekere te nemen en ons op vrijdagavond niet overdreven in te houden. De oplettende lezer raadt het al - op het onbetamelijke tijdstip van half elf werd ik op wrede wijze uit Dromenland weggerukt door een vasthoudend gebonk op de deur, dat me al snel de indruk gaf er weinig te kiezen viel. Waar enkele medestudenten met wat meer ruggegraat toch wat extra nachtrust uit de brand wisten te slepen, liet ik me samen met 3 andere ongelukkigen meeslepen naar de bergen rondom de stad.

Eenmaal aangekomen bleek het alles mee te vallen - de aanblik van de befaamde Medeobaan vervulde me, ondanks dat er geen ijs lag en dat dit monument wegens verbouwing gesloten was, met een veelbetekenend historisch besef en het besneeuwde Kazakhstaanse berglandschap was prachtig (in een vlaag van stupiditeit had ik mijn weliswaar wat verouderde camera thuisgelaten waadoor ik een aantal zintuiglijke genoegens (nog) niet met jullie heb kunnen delen, maar omdat anderen zo goed zijn geweest me aan te bieden hun foto's te kopieren kan ik deze weblog de komende dagen hopelijk met wat audiovisueel materiaal opluisteren). Ook het wintersportgebied Chimbulak werd aan een inspectie onderworpen - vooral de prijzen konden mijn goedkeuring wegdragen, en we spraken de intentie uit om er zo snel mogelijk een weekend door te brengen. De middag werd afgesloten met een late lunch in een Koreaans restaurant - een verjaardag meer dan waardig - wat, niet geheel verrassend, bij het Koreaanse smaldeel op bijzondere instemming kon rekenen (een kind op Sinterklaasavond was er niets bij). 's Avonds heb ik het maar rustig aan gedaan in het besef dat enig herstel belangrijk is en dat ik zondagnacht deo volente (lees: als iemand het uit wil zenden) om 5 uur op moet om de Amerikanen bij het kijken van de Super Bowl te vergezellen. Voor de lol en om het wat interessanter te maken ga ik een paar euro op de Steelers zetten (er zijn een handvol legale bookmakers in Almaty, die opmerkelijk genoeg allemaal van dezelfde eigenaar zijn) - op de een of andere manier spreken ze me wel aan. Duim voor me!