Gastbijdrage: Kazakhstan Rolmodel?

Zoals jullie laatst hebben kunnen lezen hebben ook mijn ouders Kazakhstan aangedaan. Mijn vader was zo onder de indruk dat hij vroeg om een gastbijdrage op deze blog te plaatsen - gezien het feit dat deze blog slechts het bescheiden doel heeft informatie over Kazakhstan te verschaffen en dat anderen wellicht een verfrissende nieuwe visie kunnen bieden, hoefde ik er niet lang over na te denken. Bij deze!
-----

In zijn blog doet Thomas met veel verve verslag van de ramspoed en het ongerief dat hem regelmatig treft in Kazakhstan, van Spartaanse legeringomstandigheden op de Kimep en tweemaal achtereen vrijdag de 13de, tot kolkende watermassa’s en dikke wallen van bureaucratische onwil.
Daar is uiteraard niks mis mee, want wie van ons is vrij van dagelijkse ergernissen, maar het heeft wel als neveneffect, dat de aandacht afgeleid wordt van de sterke punten van het land

Omdat een kort bezoek vorige week aan Thomas ons gesterkt heeft in het idee, dat dit land op een aantal aspecten gewoon op ons vooruitloopt, heb ik de status van “toegevoegd tijdelijk buitengewoon redacteur ” aangevraagd en verkregen en wil die graag benutten om enkele van de bijzondere verworvenheden en sterke kanten van Kazakhstan kort te belichten.

Het begon al meteen met het vervoersverhaal. Het blog van Thomas heeft, zoals de trouwe lezers weten, een hoog economisch gehalte. Met grote regelmaat wordt het vigerende prijsniveau aangehaald, in goed- dan wel afkeurende zin, afhankelijk van de hoogte ervan.
Een ding staat echter steeds buiten kijf, taxi’s rijden er bijna voor niets.
Met deze wetenschap in het achterhoofd, spoedden we ons bij aankomst naar de ATM en droegen er zorg voor voldoende kleine coupures te pinnen, zodat we de taxichauffeur niet in verlegenheid zouden brengen.

Monter slingerden wij onze bagage in het eerste beschikbare voertuig en gaven de naam van het hotel op. De man zette het voertuig meteen in beweging en toonde ons even later een prijslijst, variërend van 50 tot 90 euro met de namen van alle goede hotels. Wij meldden de man beleefd , dat we al een hotel hadden en uitsluitend taxivervoer zochten.
Daar bleek deze lijst echter betrekking op te hebben.
Onze rit moest 70 euro kosten. Met de verhalen van zoonlief in het achterhoofd hadden wij hier enige moeite mee. Met zichtbare tegenzin kregen we daarop 50% korting en toen dat niet voldoende bleek, nogmaals een zelfde discount.
Om de sfeer in de taxi niet nog onplezieriger te maken, hebben wij daar mee maar ingestemd.

Achteraf bleek, dat wij een officiële taxi hadden genomen, die normale Westerse prijzen aanhoudt. Bijna niemand maakt echter van deze service gebruik. Elke zichzelf respecterende Kazakhstaan steekt gewoon zijn hand op ,waarop doorgaans meteen een voertuig stopt. Als de bestemming een klein beetje op de route ligt van de chauffeur, neemt hij de passant mee, waarvoor een vergoeding in rekening wordt gebracht in de orde van grootte van 0,5 tot 1,5 euro.

Toen ik een paar maal van deze service gebruik had gemaakt, zag ik er plotsklaps de enorme waarde van in .
Parbleu, Het Ei van Columbus!
Stel je voor dat we dit concept over zouden nemen in ons dicht bevolkte landje.
Het zou natuurlijk een regelrechte uitkomst zijn, geen dichtgeslibde, ontwrichte binnensteden meer, niet langer overlast van rokerige bussen, de CO2 uitstoot zou drastisch afnemen, geen verdere kostenverslindende asfaltering van onze pleinen en parken, de sociale cohesie zou toenemen, ouderen zouden langer zelfstandig kunnen blijven wonen, waaroor de WMO uitgaven weer fors omlaag zouden kunnen en ga zo maar door.

Ik heb besloten dit idee door te spelen naar Mevrouw Jongerius, die daar als ervaren bestuurder wel raad mee zal weten. Het zal haar weinig moeite kosten om de SER ervan te overtuigen, dat de budgettaire impact van dit plan heel wat groter zal zijn dan die van het onzalige voorstel van het kabinet om bejaarden te pesten, door de AOW leeftijd tussentijds te verhogen.

Nog confuus van deze enorme eye opener, liepen wij dezelfde middag aan tegen een ander voorbeeld van vernuftig Kazakhstaans organisatietalent: de Groene Bazaar.
Op een oppervlakte van een halve vierkante kilometer is alles te koop wat een Kazakhstaans gezin nodig heeft. Grote rijen kramen, bijvoorbeeld met alle soorten gedroogde vruchten, alle volgens hetzelfde strakke model ingericht,maar ook met alle andere levensbehoeften,alles ‘fair trade’.en ook nog in een buitengewoon plezierige ambiance.
Dit is toch transparantie ten top, de koper heeft het volledige marktaanbod in beeld evenals alle transacties die tot stand komen.
Ons zijn weinig markten bekend waar vraag en aanbod zo zuiver en direct tot elkaar komen.
Websites als ; Kieskeurig en Prijsvergelijk zijn aan de Kazakhstaan niet besteed, hij kijkt gewoon om zich heen.
Grondig onderzoek onzerzijds heeft uitgewezen, dat er geen levensbehoeften te bedenken zijn van een doorsnee Kazakhstaans gezin, waarin niet op deze bazaar voorzien kan worden.

Zou het niet geweldig zijn,dachten wij,wanneer in ons land in de binnensteden al die afschuwelijke winkels van ketens als Kruidvat,Blokker, en Xenos die maken dat elke plaats wel dezelfde lijkt, plat zouden worden gegooid en vervangen door zo’n gezellige markt naar het model van de Groene Bazaar?
Het straatbeeld zou drastisch veranderen toch? Niet langer straten vol met bedrukte mensen met uitpuilende zakken met spullen, die geen of in ieder geval erg weinig waarde toevoegen, maar een gezellige marktplaats waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en dingen kunnen kopen, die echt nodig zijn.

Dat de hierboven beschreven hang van de Kazakhstaan naar de praktische en gemoedelijke oplossing niet ten laste gaat van de aandacht voor de cultuur konden wij op de dag van aankomst al vaststellen.
Wij bezochten toen een balletvoorstelling uitgevoerd door een Astaans gezelschap,met als titel,vrij vertaald, het “Wolvengat”.
De uitvoering was duidelijk geïnspireerd door het Zwanenmeer, maar wellicht iets boerser van opzet. Dit werd echter ruimschoots gecompenseerd door het enthousiasme en de inzet van de dansers.
Toen na afloop van de voorstelling het applaus losbarstte, meende ik even dat het in de stad nog ruim aanwezige Russische geschut bij de vele monumenten, massaal afgeschoten werd, maar het bleek gewoon een uiting van onvervalste waardering van de toeschouwers.

Een ander voorbeeld van Kazakhstaans vernuft, troffen wij aan bij het bezoek aan het plaatselijke museum.
Het eerste wat ons opviel, was de buitengewone efficiency. Onder een dak was de gehele historie van Kazakhstan samengebracht. Werkelijk elk aspect, de flora en fauna, fossielen, kleding, leefwijze, schilderijen, wapenrustingen, krijgsgeschiedenis and so on.
Geen vermoeiend gezeul dus van museum naar museum, maar gewoon lekker “one stop shopping”
En nieuw mooi leermoment voor ons vormde de beveiliging van het museum. Geen dure beveiligingsmensen met portofoons, geen camera’s of struikelschrikdraad zoals bij ons, maar gewoon enkele oudere breiende omaatjes bij de belangrijkste attracties met twee pandeksels in de breitas, waarmee desgewenst alarm geslagen kan worden.

Het spreekt denk ik voor zich, dat dit ook bij ons een uitstekende manier zou zijn om de ouderen weer in het arbeidsproces op te nemen.

Diezelfde dag nog deden wij misschien wel onze grootste ontdekking. Moe van het aangrijpende museumbezoek, besloten wij een kleine plaatselijke brouwerij te bezoeken.
Wat wij daar in het proeflokaal troffen was ongekend. Nooit eerder hadden wij bier geproefd, dat zo zuiver van smaak ,zo lekker zo fris en zo hoppig was.
Een bier om met de bekende Rotterdammer Jaap Kooijman, chauffeur der RET, te spreken, dat feitelijk elk ander bier meteen volledig overbodig maakt.
Wij hebben ons zelf niet ontzien en alle aangeboden soorten geprobeerd, maar waren unaniem van mening dat het ongefilterde witbier van de allerhoogste klasse was.
Ik ging tot nu toe als ik in Utrecht kwam altijd even langs de stadsbrouwerij Oudaen om daar een witbiertje te drinken, maar dat genoegen is me door dit bezoek volledig ontnomen.
Het spijt me toe te moeten geven dat het Oudaen bier,vergeleken bij wat we nu geproefd hebben,niet zo heel veel meer is dan verschraald lekbier.

Het lijkt mij zaak dat zo spoedig mogelijk een werkgroep wordt gevormd die beziet hoe de receptuur van dit heerlijke bier verspreid kan worden ,zodat het in licentie ook elders gebrouwen kan worden en de levensstandaard op brede schaal eindelijk weer eens fors omhoog kan.

Omdat wij onze waarnemingen niet uitsluitend op Almaty wilden baseren, zijn wij doorgetrokken naar het zuiden.
Wederom buitengewoon comfortabel op Kazakhstaanse wijze met een keurige slaaptrein.
Onze coupe bleek te grenzen aan de compartimenten van de Kazakhstaanse worstelaars, die op weg waren naar een interland in Tashkent. Nadat wij desgevraagd enige hulp hadden geboden bij de Engelse studie, kwamen op de mobiles al gauw de foto’s te voorschijn van de medaille-uitreiking in Beijing en die van de titelmatches.
Het zal jullie niet verbazen, dat wij uitgenodigd zijn het Kazakhstaanse worstelteam in 2012 in Londen te komen aanmoedigen.
Waneer wij tijdens de trip vertier zochten in de restauratiewagen, hadden wij erg weinig zorgen over de bagage in onze coupe.



In Tjulkebas.650 km verder zijn wij uitgestapt en opgehaald door Lammert Bies, een Nederlander, die zo onder de indruk was van zijn eerste bezoek aan Kazakhstan, dat hij heeft besloten er voor goed te blijven.
Hij was er op een vakantietrip en raakte op een wandeltocht met een groep de weg kwijt en besloot bij een boerderij midden in de rimboe even op adem te komen en een kop thee te vragen.
Toen de deur open ging, stond hij ineens oog in oog met de vrouw van zijn dromen. Een jaar later na enig moeizaam briefverkeer in het Kazakhs is hij afgereisd en woont er nu reeds 8 jaar .
Hij exploiteert een Guest House en geldt lokaal als een Van der Valk tycoon, met 4 bouwplaatsen ‘under construction”.

De eerste dag hebben wij een tulpenveld bezocht. Zoals jullie waarschijnlijk weten komt de tulp oorspronkelijk uit Kazakhstan. Het veld dat wij zagen,laat zich nauwelijks adequaat beschrijven. In een prachtige, groene vallei, ingeklemd tussen twee bergketens met op de toppen daarvan, de eeuwige sneeuw, lag een kolossaal tulpenveld met de mooiste dieprode tulpen.
Wij zijn redelijk chauvinistisch ingesteld,maar durfden de twee Franse bezoekers,die dit veld met ons bezochten, niet echt tegen te spreken, toen ze opmerkten, dat bij deze pracht vergeleken onze Keukenhof niet veel meer is dan een uit de kluiten gewassen bloemig volkstuintjescomplex.
Het is onze aanbeveling,dat de directie van de Keukenhof zo spoedig mogelijk afreist naar dit oord om te zien ,hoe een tulpenveld er uit hoort te zien en dit vervolgens zo snel mogelijk hier implementeert.

De dagen daarna hebben we besteed aan een bezoek aan het Aksu Djabagly reservaat.
Wij werden rondgeleid door een Russische biologe, die directeur is van het park.
Van haar hoorden wij hoe voorzichtig de Kazakhstanen met de natuur in dit park omgaan. Het park is 140.000 ha groot, maar in het voorjaar, als de fauna kwetsbaar is, mogen er per dag maximaal twee groepen in van maximaal 5 personen.
De vergelijkbare verhoudingscijfers voor de Hoge Veluwe heb ik niet paraat, maar het zou me niet verbazen, als die hoger uitvallen!
De natuur in het park was overweldigend met prachtige vergezichten. Jammer voor ons, dat we net op de verkeerde dagen waren gekomen. De beren hadden net gejongd en bleven nu bij het kroost en waren dus minder op trek, de gemzen zouden pas twee dagen later beginnen te werpen, wat altijd een bijzonder schouwspel oplevert, omdat ze dat allemaal doen in een nauwe kloof bij een waterval, zodat de wolven niet bij de jongen kunnen als de gemzen voedsel gaan zoeken en het aangename voorjaarsweer had de sneeuwluipaarden naar de koelere, hogere berghellingen verdreven.
Was echter toch nog een erg leuk bezoek en hebben nog best veel dieren gezien, waaronder een kudde van meer dan 100 moeflonachtigen en een troep zwijnen.

Om de indruk van het zuiden van Kazakhstan compleet te maken,zijn we de laatste dag naar het 300 km verder gelegen Turkestan gereisd om het Kohza Akhmed Yasui Mausoleum te bezichtigen. Naar onze mening is dit monument terecht op de lijst van de top 5 bezienswaardigheden geplaatst.

Met het voorgaande, heb ik vanzelfsprekend niets af willen doen aan de wederwaardigheden van de bloghouder. Het enge wat ik geprobeerd heb, is aan te geven dat begrippen als “developed and less developed country” ook maar relatief zijn en dat ook wij nog wel wat van de Kazakhen kunnen leren

Verder wil ik graag afstand nemen van het vooroordeel, dat Kazakhstan geen goede vakantiebestemming is. Het gedeelte dat wij bezochten, was erg aardig en is, zeker wanneer het gecombineerd wordt met een bezoek aan de oude zijderoute steden in het nabij gelegen Oezbekistan, zonder meer de moeite waard.

Paul Michielsen