vrijdag 27 maart 2009

Terug naar de basisschool (2)

De midterms zitten erop en zijn nagekeken - altijd een belangrijke gebeurtenis voor de meeste studenten. Voor mijzelf is de prestatiedruk wat minder dan voor mijn Kazakhse collegae - ik betaal geen 750 euro per vak en ik hoef geen goede cijfers te halen - en misschien is dat uiteindelijk wel mijn redding geweest: iedereen weet immers dat een teveel aan stress nooit goed is voor je prestaties. Er doemt nu echter een ander gevaar op: op de basisschool moet je uitkijken met goede cijfers omdat ze je dan te slim vinden, hier omdat het een averechts effect op de perceptie van je intellectuele kwaliteiten kan hebben. Kazakhstan staat, door onwetendheid of andere oorzaken, nog altijd niet bekend als een centrum van kennis, en toekomstige werkgevers zouden als ze zien dat je goede cijfers hebt gehaald (zeker in vergelijking met mijn Bachelorcijfers in Tilburg) de indruk kunnen krijgen dat het op deze universiteit allemaal niet zoveel voorstelt.

Nu zou dat niet geheel onterecht zijn - ondanks dat ik graag denk dat ik geniaal ben, is het de vraag of mijn studieritme zulke cijfers rechtvaardigt - maar die indruk zou wel op de verkeerde manier tot stand gekomen zijn: de gemiddeldes liggen vaak niet veel hoger dan het equivalent van een Nederlandse zes (ter verdediging van mijn medestudenten moet ik opmerken dat ze dit met passie in de colleges ruimschoots compenseren - zo was er gisteren een levendige betoog dat de Baltische staten en Polen de Sovjetsymbolen maar in ere moesten houden omdat de Russen ze tijdens de Tweede Wereldoorlog van de Duitsers gered hadden, en wist iemand een uitleg over ontwikkelingshulp te verleggen naar een discussie of de CIA de hand had in de aanslagen van 9/11).

Een van mijn Amerikaanse medestudenten zei dat hij wel eens expres lager op een tentamen had gehaald om dit soort problemen te voorkomen. Dat zette mij aan het denken - wat kon ik doen om straks niet, behalve dan door de lezers van deze blog, in het gezicht te worden uitgelachen vanwege mijn studie hier? Het eerste aanknopingspunt was gelukkig snel gevonden. Voor één van mijn vijf midterms kon ik het lokaal niet vinden (de locatie was ook niet op internet bekendgemaakt), en dat betekent een automatische nul voor die toets. Als ik hem niet opnieuw mag doen, waar het tot nu toe naar uitzag, kan ik het vak laten vallen ('was te moeilijk'), en mocht de docent alsnog met zijn hand over zijn hart strijken dan heb ik in elk geval één of twee huiswerkopdrachten gemist. Tot de andere mogelijkheden behoren een aantal papers niet inleveren (dat klinkt eigenlijk wel heel aantrekkelijk) of mijn geplande vakantie na dit semester al ergens in de tentamenweek te laten beginnen.

Vandaag is het echter knutselen geblazen - voor een kwartier durend programmaonderdeel heeft het International Office alle buitenlandse studenten gevraagd om een collage op A1 formaat over hun land en hun indrukken van Kazakhstan te maken, dus ik ben nog even zoet.

Vakantie (3)

In de trein hadden we, behalve de vriendelijke gesprekken, ook gehoord dat Aralsk niet de veiligste stad is. Nu schrikt me dat niet zoveel af (in Almaty werd ook een groot aantal gevangenen vrijgelaten omdat de gevangenissen te duur werden), maar de stad deed wel bijzonder treurig aan. Toen we met een 'taxi' (elke auto in Kazakhstan is een taxi) bij het enige hotel waren aangekomen klonk er luide muziek en stonden er politieauto's voor de deur. Hoewel de ervaring ons geleerd heeft dat je bij de politie maar beter uit de buurt kan blijven, konden we zonder problemen inchecken en waren de kamers ruim en boven verwachting. Alleen de douche en het licht in de badkamer deden het niet, maar dat mocht de pret niet drukken - in Kazakhstan, en vooral in de hotels, doet altijd wel iets het niet (in mijn Russische lesboek ging het derde hoofdstuk over hotel Rossia, een enorme toko midden in Moskou die nu helaas gesloten is, waar helemaal niks werkte - ik dacht destijds dat het een grap was, maar nu begrijp ik waarom ze er al in één van de eerste hoofdstukken mee kwamen. In mijn flat werken bv. naast de lift ook alle ovens en drogers niet, en ik zit op de enige verdieping zonder defecte wasmachines. In de computerlabs vraagt iedereen steevast: 'printer rabotaet?' - werkt de printer?). Een uur later kwam ik erachter waarom de politie hier was en dat ze niet altijd tot last zijn - twee dronken Russen die wel erg enthousiast kennis met ons wilden maken en de deur probeerden te forceren werden voor een nacht (en hopelijk langer) van kost en inwoning voorzien.


Het is een gezellige boel in Aralsk

De haven in Aralsk

De volgende dag wilden we vroeg uit de veren om het Aralmeer te verkennen en, nog belangrijker, de enige trein die dag om half 3 's middags niet te missen - we wilden alles in het werk stellen om niet een dag langer in dit oord te hoeven blijven. Ondanks dat het al half maart was, was het steenkoud - een stuk frisser dan Almaty, en net terwijl ik mijn thermo-ondergoed niet bij me had - en compleet verlaten; het leek net een spookstad. De haven was een surrealistisch gezicht: kranen, bewegwijzering, visverwerkingsfabrieken, schepen... maar geen water. Het is moeilijk te bevatten dat de Sovjetplanners deze stad achter de tekentafel zo goed als ten dode opschreven - het leeglopen van het Aralmeer was geen onverwachte gebeurtenis, maar volledig voorzien en onder het motto 'waar gehakt wordt, vallen spaanders' terzijde geschoven (als kers op de taart werd op Aralsk-7, een eiland in het Aralmeer, ook een keur aan biologische en chemische wapens, waaronder antrax, getest). Omdat de kou bijna ondraaglijk was konden we het buiten niet lang uithouden - gelukkig konden we opwarmen bij een lokale NGO die tripjes per 4WD naar het 'ship cemetery' verzorgde - een plek vlakbij een dorp waar een aantal schepen (tevergeefs) heen werden gebracht vanwege het terugtrekkende water. Vlakbij de verroeste, op de sneeuwvlakte liggende schepen bevond zich een kudde gedomesticeerde kamelen - een reisgids had het goedkoop maar treffend over 'ships of the desert and ships in the desert'.

Onze laatste halte was de stad Kyzylorda. In de Lonely Planet werd niet erg hoog opgegeven van deze plaats, maar omdat een pauze hier een nonstop terugreis van 31 uur (nu was het nog maar 24) kon voorkomen was het animo snel gevonden. Toen we eenmaal rondsjouwden sloeg de twijfel echter toe - je in de stad vervelen is niet zoveel beter dan in de trein (en in de trein zijn er geen mieren in je kamer). Het culturele hoogtepunt van ons bezoek was het museum voor regionale geschiedenis - naast wat onbegrijpelijke en onbeduidende informatie over de historie van de armste provincie van Kazakhstan had het ook een speciale Nazarbaev-hal te bieden - maar wat Kyzylorda vooral de moeite waard maakte was de horeca: voor 75 cent kreeg je een halve liter bier, voor een euro een cocktail en voor 3 euro een berg lamsvlees. Moe maar voldaan aanvaardden we die avond, na een politie-escorte naar het station gekregen te hebben ('many foreigners get killed around here at night'), de terugrit - met veel slapen, muziek luisteren, gare spelletjes doen en de enige film die voorhanden was voor de zoveelste keer te bekijken is een dag in de trein zo voorbij en kwamen we in Almaty ('home, sweet home') aan. Het was interessant om ons een weekje wat minder tussen de studenten en wat meer tussen gewone Kazakhstanen te begeven en te zien hoe het er buiten de grote steden Almaty en Astana aan toe gaat.

woensdag 25 maart 2009

Foto's!

Jullie zijn mijn gezwets ongetwijfeld meer dan zat, dus bij deze!


Een tamme kameel op de bodem van het Aralmeer



Nazarbaev is watching you














Mijn verjaardag



















Bij het Leninstandbeeld in Kyzylorda












Nauruz in Almaty













"
Het troosteloze Central Park













Groepsfoto met de exchange studenten op de Arbat




woensdag 18 maart 2009

Vakantie (2)

Op vakantie gaan in Kazakhstan valt niet mee. Het voornaamste probleem: er is gewoonweg niet zoveel interessants te zien. De plaatsen die wel de moeite waard zijn vereisten een grote investering qua geld en tijd (voor arme en luie studenten altijd een groot obstakel) of mochten we niet bezoeken. Het antwoord van de visa officer, die de speciale 'talons' zou verzorgen waarmee we buiten het oblast mochten reizen, op onze suggesties was meestal 'you cannot go there!'. In dit land lijkt er echter een onderscheid te zijn tussen wat niet mag en wat echt niet mag, dus uiteindelijk stippelden we (naast mij de 2 Amerikanen en 3 Koreaanse dames) tegen haar advies in de route uit die ik in de vorige post beschreven heb. Een Koreaanse student was ons vorig jaar op dit traject voorgegaan en had daarbij in een week slechts tweemaal in een hotel geslapen en minder dan honderd euro uitgegeven, dus zelfs in deze moeilijke tijden kon dit er wel vanaf. Als je geinteresseerd bent waar het eea gesitueerd is kan je meekijken op http://geology.com/world/kazakhstan-map.gif

De eerste nacht stond meteen een busreis van 12 uur op het programma naar Shymkent, de hoofdstad van Zuid-Kazakhstan. Even voelde ik me als een tiener die met de bus naar Salou gaat - zulke lange busreizen had ik altijd afgezworen - maar het viel uiteindelijk best mee. Gezien de bedden die ik in mijn flat gewend ben was het niet eens zo'n verslechtering dus het was zowaar mogelijk om wat te slapen, en om de zoveel uur stopten we bij wat gaten in de grond die als toilet moesten dienen. Eenmaal aangekomen in Shymkent (volgens LP een plezante stad met 'leafy streets' - helaas waren de bomen kaal en beperkten de fatsoenlijke gedeeltes zich tot een stuk in het centrum) besloten we om er maar een etappe van 3 uur naar Turkestan aan vast te plakken. Deze stad wordt steevast in de top 5 qua bezienswaardigheden geplaatst. Gezien het prachtige mausoleum van Kozha Akhmed Yasaui is dat niet geheel onterecht, ware het niet dat er voor de rest echt niks anders te zien of te doen was. Met een van de Amerikanen stelde ik voor om dezelfde avond meteen weer de trein te pakken - ergens is het toch wel cool om zo snel achter elkaar en voor lange afstanden al die vervoermiddelen te gebruiken - maar dat ging er bij de andere Amerikaan, die in de flat twee keer per dag een half uur doucht, niet in.

Als Almaty het New York van Kazakhstan is, is Turkestan wellicht Las Vegas. Om de paar huizen leek er een trouwwinkel te zijn, en elke party waar harde muziek vandaan kwam bleek een bruiloft. Veel goktenten hebben we niet gezien, maar die zullen er ongetwijfeld ook geweest zijn - in troosteloze steden als deze wordt altijd gegokt. Helaas konden wij ons niet meedoen aan deze feestelijkheden - we moesten ons tevreden stellen met een restaurant waar 2 uur op het eten gewacht moet worden (als je buiten Almaty naar een restaurant gaat is het altijd aan te raden om eerst te vragen welke dingen op het menu daadwerkelijk voorradig zijn, om niet een half uur verlekkerd te verschillende gerechten tegen elkaar af te wegen om er vervolgens achter te komen dat er alleen droog brood is) en de bekendste bar, 'Welcome to Hell' (ik vroeg me af waar dat op zou slaan?), was gesloten.

De derde dag kon ik alsnog mijn lol op met een veertien uur durende treinreis naar Aralsk (deze keer overdag). Reizen met de trein is een interessante ervaring - in de derde klas betaal je zo'n 50 cent per uur (de snelheid bedraagt zo'n 40-50 km/h) voor een redelijk comfortabel bed in een wagon waar maximaal 50 mensen in kunnen. Zeker als het niet volgeboekt is is er ruimte genoeg, je kan met wat locals zo goed en zo kwaad als dat gaat een praatje maken of een spelletje spelen en er zijn allerhande mensen die wat proberen te verkopen (varierend van pannenkoeken, parfum en dranken tot nep-Rolexen - vooral de laatste aanbieder deed goede zaken). Op tussenliggende stations wordt meestal een kwartier gestopt en kan je naar buiten om wat frisse lucht op te snuiven of proviand in te slaan, zolang je maar op tijd teruggaat om niet op de steppe achter te blijven. In deze gebieden komen niet veel buitenlanders, dus veel mensen zijn geinteresseerd wat je komt doen - volgens een Engelssprekende student die 72 uur (enkele reis) terug naar haar thuisstad moest om een nieuw ID-bewijs aan te vragen waren we 'the talk of the train' en een aantal Kazakshe grootmoedertjes boden ons wat zelfgemaakt voedsel aan. Zelfs de politieagenten zijn goedlachs - even waren we bang toen ze bij een paspoortcontrole zeiden dat we bij de volgende halte eruit moesten omdat de papieren niet in orde waren, maar even later zeiden ze met een glimlach dat het een grap was en liepen ze verder. Als je van tevoren voor voldoende boeken of ander vermaak zorgt is het goed uit te houden en we kwam 's avonds verkwikt in Aralsk aan. Ik probeer de volgende dagen deel 2 te posten - jullie zijn het zeker met me eens dat een avontuur als dit een wat uitgebreider verslag verdient, en ik wil natuurlijk niet dat jullie aandacht halverwege zou verslappen omdat de lap tekst te groot is.

zaterdag 14 maart 2009

Vrijdag de dertiende (2)

Vorige maand schreef ik een gekscherende blog over vrijdag de dertiende. Ik besefte echter niet dat, omdat februari precies 4 weken telt, het volgende maand weer raak zou zijn – anders had ik het wel uit mijn hoofd gelaten om het noodlot zo te tarten. De repercussie was genadeloos: de avond van de 12e was er bij een van de Koreanen, die ter gelegenheid van het overkomen van zijn Duitse vriendin een appartement had gehuurd, een party die leuk begon maar na 12 uur snel bergafwaarts ging. Eerst kwam, nadat de buren over geluidsoverlast hadden geklaagd (de Koreaanse dames hadden een aantal traditionele spelletjes wat al te enthousiast van muzikale omlijsting voorzien), de politie. Die legde ons vriendelijk uit dat het voor buitenlanders illegaal was om na elven in ons appartement te drinken (de logica achter deze regel ontging me enigszins – was het de buren dan om de dranklucht te doen?) en dat we mee moesten naar het bureau, maar dat het voor alle betrokken partijen beter was om het ter plekke met een boete af te doen – het zou immers zonde zijn als ons beeld van Kazakhstan bezoedeld zou worden door een nacht de cel te delen met allerhande criminelen? Een tientje p.p. lichter gingen vervolgens op de terugweg twee Koreanen met elkaar op de vuist - het duurde tot in de kleine uurtjes om ze weer tot bedaren te brengen. En gisteravond mailde het DIW in Berlijn dat ze me geen plek in hun Graduate Center konden aanbieden. Misschien moet ik zo snel mogelijk naar de bazaar om een aantal hoefijzers aan te schaffen… Omdat mijn blogs steeds langer en oeverlozer lijken te worden, laat ik het voor de verandering hier even bij. Binnenkort wat over mijn tripje!

vrijdag 6 maart 2009

Vakantie

Mijn Amerikaanse lotgenoten en ik maken regelmatig grappen over hoe lang we nog in dit land te gaan hebben. De input van het thuisfront is daarbij voor hun van grote waarde - reeds op dag 1 wisten iemands ouders hem te vertellen dat hij over 112 dagen al weer thuis zou zijn. Hoewel jullie bezorgdheid nog geen aanleiding voor dit soort berichten is geweest, heb ik deze week ruim voldoende materiaal: zondag is weer een nieuwe maand begonnen, vandaag is het precies twee maanden dat ik hier verblijf en de midterm break, de psychologische helft van het semester, is ook aangevangen.

Om de nieuwe maand te vieren heb ik zondag, zoals ik in reactie op Jos al aangegeven had, na een bezoek aan een Russische braderie met gratis Russische wijn, Russische volksmuziek, Stalin-imitators en goedkope Russische snacks gebracht te hebben, het lokale operagebouw met mijn aanwezigheid vereerd. Normaal gesproken besteed ik mijn tijd aan gewichtiger zaken dan simpele toneelstukjes, maar voor het befaamde Zwanenmeer wilde ik best een uitzondering maken. Hoewel ik volgens sommigen lichtelijk underdressed was - misschien zijn de felgroene vesten volgend jaar weer in de mode - bewoog ik me zonder problemen tussen de Kazakhstaanse high society, en ik kan alleen maar hopen dat de overige bezoekers met hetzelfde gemak en zonder verlegenheid met mijn presence om wisten te gaan.

In de vakantie is het voor studenten gebruikelijk om Almaty te ontvluchten. Ik kan hun gebruiken echter maar gedeeltelijk navolgen: de meeste studenten vertrekken naar de stad waar ze vandaan kwamen, en een bezoek aan Nederland zit er helaas voor mij niet in. In plaats daarvan vertrek ik vanavond naar het 'echte Kazakhstan'. Na, met uitzondering van het ongeplande bezoek aan de lokale sloppenwijken, het grootste deel van mijn tijd in de beste en meest verfijnde kringen van dit land te hebben doorgebracht, zou je tegen beter weten in haast het gevoel bekruipen dat dit een redelijk ontwikkeld land is en dat het er overal zo aan toegaat. Om mezelf van deze illusie te ontdoen en het superioriteitsgevoel, wat voor Westerlingen in andere landen gebruikelijk is, weer wat extra te ervaren ga ik dus samen met een aantal andere uitwisselingsstudenten op excursie naar het zuiden van het land. De verhalen die me tot nu toe over deze regio bereikt hebben zijn niet mis - de voertaal is Kazakhs, in de grote steden stikt het van de gangsters, er zijn hopelijk enkele interessante Zijderoute-overblijfselen te zien en als we geluk hebben en Aralsk, een stadje op ~30 uur rijden van Almaty, bereiken kunnen we het befaamde Aralmeer, of wat daarvan over is, aanschouwen.

In de Sovjettijden had men het plan opgevat om Kazakhstan tot het nieuwe Oekraine van de Unie te maken. Zoals bij elk beleid waren ook hier winnaars en verliezers: tot de laatste groep behoorden, naast bepaalde etnische groepen die vriendelijk gevraagd werden het land te bewerken, in dit geval de vissers die in het Aralmeer, dat dit ambitieuze landbouwproject van voldoende water moest voorzien, opereerden - sommige van hun schepen liggen nu midden in de woestijn. Mocht jullie interesse gewekt zijn: wees er snel bij, want er zijn al een aantal boten ontmanteld door ijverige locals die van de aantrekkelijke schrootprijzen wilden profiteren. Enfin, mijn enige zorg is dat het openbaar vervoer naar Westerse standaarden zal zijn, anders kunnen de nachtelijke bus- en treinritjes behoorlijk oncomfortabel worden. Voor jullie is het allemaal een stuk eenvoudiger: om alles over Kazakhstan te weten te komen hoef je vanavond slechts op RTL5 voor Borat in te schakelen.