zondag 19 april 2009

Een visum voor Bureaucratie

Wat doe je als je even niets interessants meegemaakt hebt? Juist, dan begin je over het weer of gebruik je de belevenissen van anderen. Het eerste heb ik in de vorige post al gedaan, dus nu is het tijd voor het tweede (als het even kan doe je dan ook nog net alsof het je eigen verhalen zijn, maar dat vind ik uit het oogpunt van journalistieke integriteit niet verantwoord).

Toen ik nog klein een klein Thomasje was zagen mijn ouders ongetwijfeld op tegen de zomervakantie, waarin de gratis creche die school heet niet beschikbaar is. Hoewel ik altijd een engeltje ben geweest (toch?) was volgens mijn ouders zelfs voor mij enige afleiding noodzakelijk, dus deden ze wat alle ouders doen: ze kochten voor mij een zomerboek - een boek met strips, spelletjes en verhalen. Een exemplaar had de curieuze titel "Een visum voor Bureaucratie". De held van het verhaal verzamelde visa - hij had al een uitgebreide collectie, maar het pronkstuk van iedere verzameling - de Mount Everest voor visaspaarders - ontbrak nog: dat van Bureaucratie. Eindeloze bergen formulieren, doorverwijzingen en trips naar de ambassade later wist hij het felbegeerde papiertje te bemachtigen door de ambtenaren te wijzen op enkele inconsistenties in het schijnbaar waterdichte stelsel van regels, zodat de bureaucraten in hem hun meerdere erkenden en hem zijn zin gaven. Als de auteurs deze blog ook volgen kan ik wellicht een revisie voorstellen - in Centraal-Azie is een overdaad aan zowel regels als inconsistenties ook aanwezig, maar als je de autoriteiten daarop attent maakt kan je eerder rekenen op een 'ne padjot' (dat gaat niet) of 'nemozjna' (dat is niet mogelijk). Een bloemlezing uit de ervaringen van mijn Amerikaanse medestudenten.

De Amerikanen hebben het ambitieuze plan opgevat om alle Centraal-Aziatische republieken te bezoeken. Voor Tadzjikistan (als je land op de rand van een burgeroorlog staat, in een maand de economie met dubbele cijfers krimpt, de electriciteit in je hoofdstad om de haverklap uitvalt en tachtig procent van de wereldwijde heroineproductie door je land gesmokkeld wordt kan ik me ook wel voorstellen dat je andere zaken aan het hoofd hebt dan toeristen het leven zuur te maken) en Kyrgizie waren er betrekkelijk weinig problemen: een letter of invitation (LOI) is zelfs niet nodig. Bij Oezbekistan werd het al iets lastiger. In de Lonely Planet stond dat de ambassade alleen op vrijdag gesloten was - de Amis gingen dus op donderdag, maar eenmaal aangekomen bleek dat juist de vrije dag te zijn (ik geef ze groot gelijk - in Europa zou dat betekenen dat het weekend de facto al op woensdagavond begint). De volgende dag merkten ze dat de Oezbeken zeer zorgvuldig te werk gaan - voor tien aanvragen werd bijna vier uur uitgetrokken. Nadat ze bijna zes uur gewacht hadden wachtte er voor een van hem een onaangename verrassing - hij had een handgeschreven ingevuld formulier, en gezien de gloednieuwe regels omtrent visa-aanvragen kon dat natuurlijk niet geaccepteerd worden. Gelukkig bleef de schade beperkt - na nog een dag opgeofferd te hebben had hij succes.

De problemen begonnen echt bij Turkmenistan. Als je zo'n prachtig land hebt wil je uiteraard niet dat iedereen er zomaar in en uit loopt, en als je de toeristen in de gaten kan houden door middel van een verplichte toeristengids is dat mooi meegenomen (helemaal als je er nog een extra zakcentje voor vangt - tweehonderd dollar per dag is nooit weg). Voor transitvisa geldt deze verplichting niet, dus wilden mijn Amerikaanse vrienden het daarop wagen. Voordat de twee weken durende evaluatie van de applicatie (jullie begrijpen dat het naar de uitkomst daarvan slechts gissen is) kon beginnen was er wel nog een visum van een land buiten Centraal-Azie nodig - Turkmenistan grenst aan Kazakhstan en Oezbekistan, en als je Centraal-Azie niet verlaat kan je ook via Kazakhstan naar Oezbekistan.

Er waren drie gegadigden: Afghanistan, Iran en Azerbaidzjan (sp?). Ondanks dat de Taliban vooral in het zuiden opereert leek de eerste optie ze niet zo verstandig. Iran viel af omdat een van de twee al een Israelische stempel in zijn paspoort had. Azerbaidzjan leek echter de perfecte kandidaat: relatief veilig, niet ver weg en Baku schijnt een mooie stad te zijn. Helaas bleek, zoals altijd wanneer iets perfect lijkt te zijn, er nog een addertje onder het gras te zitten. Toen de Amerikanen na een vierentwintig uur durende treinreis (enkele reis) naar de hoofdstad Astana (sommige landen hebben consulaten in Astana en Almaty, anderen alleen in een van de twee) bij de betreffende ambassade aankwamen, bleken net (sinds een week) de regels veranderd te zijn. Behalve een extra document van je eigen ambassade was er nu ook een LOI nodig (kosten: $180) en de prijs was ook verhoogd van $40 naar ~ $120. Inmiddels zijn mijn kennissen aan het kijken wat vliegtickets naar Istanbul en Abu Dhabi kosten om zo Azerbaidzjan te vermijden - ik ben benieuwd hoe het afloopt (mij zou het echter het simpelst lijken om Turkmenistan gewoon links te laten liggen).

Vergeleken met deze epische avonturen vallen mijn eigen perikelen een beetje in het niet, maar voor de volledigheid zal ik ze toch vermelden. Naast een bezoek aan Oezbekistan had ik met Jochem een reis door een deel van Rusland en/of Wit-Rusland in gedachten. De Russische ambassades in Centraal-Azie schijnen echter een nachtmerrie te zijn - je hebt van alle documenten het originele exemplaar nodig, en zelfs dan is er een ruime kans dat de consulaire attache, afhankelijk van zijn humeur, nachtrust en sadisme, je je visum weigert terwijl je het hotel en de vliegreis al geboekt hebt. In mijn geval werd hierdoor ook een trip naar Wit-Rusland gehypothekeerd - twee keer op en neer naar Astana om het Wit-Russische visum te krijgen is al vervelend, de enige redelijke vlucht naar Minsk vereist overstappen in Moskou, en laat Minsk nu net de enige buitenlandse bestemming zijn waarvoor je op Sheremetyevo van terminal moet wisselen, waardoor een transitvisum noodzakelijk is. Uiteindelijk besloten we maar uit te wijken naar de Oekraine - door geen visum te vereisen lopen ze dan wel een paar euro's mis, maar hopelijk voor hun kunnen we dateen beetje compenseren met wat hostelovernachtingen en goedkope treintickets. De Oezbeekse ambassade heb ik vrijdag met succes getrosteerd - ook mij kostte een uur of zes, maar dan heb je ook wat.

De moraal van het (lange) verhaal: als je door deze blog geinspireerd bent om zelf naar deze regio af te reizen - bezint eer ge begint. Haal indien mogelijk je visa in Europa. En ga niet naar Turkmenistan.

maandag 13 april 2009

Regen in Almaty

Lange tijd had ik het idee dat mijn bezoek hier in elk geval in meteorologisch opzicht een succes was, maar net als in een casino kon mijn geluk niet blijven duren. De Engelsen zeggen het mooi: "When it rains, it pours". En dat net terwijl mijn ouders me in dit afgelegen oord met een bezoekje vereerden - ondanks mijn herhaaldelijke waarschuwingen dat er in Kazakhstan (zeker voor toeristen) niet zo heel veel te doen is, stonden ze er toch op af te reizen. Tot mijn verbazing zeiden ze, waarschijnlijk om me een hart onder de riem te steken, dat ze Almaty een interessante stad en zeker de moeite waard vonden.

Zoals wel vaker wanneer je anderen iets uitlegt of laat zien leerde ik dit weekend zelf ook weer wat nieuws over Almaty. In dit geval ging het om de greppels die op veel plaatsen langs de wegen zijn aangebracht. Eerst stond ik er niet zo bij stil waar die voor moesten dienen, maar het grote aantal ontbrekende putdeksels had me er al van moeten overtuigen dat er hier niet alleen conventionele methoden van waterafvoer worden gebruikt. Helaas zou ik mijn kennis duur moeten betalen. Toen we een operabezoek voortijdig afbraken (ik kan jullie mededelen dat de aloude wet 'overdaad schaadt' ook op het gebied van cultuur geldt) om de tweede helft van een voetbalwedstrijd niet te hoeven missen, dacht ik dat twee blokken door de regen lopen niet zo'n groot probleem kon zijn. Een taxichauffeur die voor dit korte stuk met 50 cent geen genoegen wou nemen wilde ik niet voor zijn inhaligheid belonen, dus gaf ik het goede voorbeeld en ik begaf me kordaat door de regen.

Toen ik de overkant van de straat bereikte merkte ik echter tot mijn ontsteltenis dat op de plaats waar normaal het trottoir is, zich nu een kolkende watermassa bevond. Mijn schoenen waren echter redelijk watervast en het stoplicht was net van kleur veranderd, dus ik besloot dat ik beter een gokje met het water kon nemen dan mijn jeugdige leven op het spel te zetten door terug te lopen. De greppels waren dan niet afdoende om het water goed weg te laten lopen, een argeloze student een nat pak en een paar schaafwonden bezorgen lukte nog wel - omdat alles blank stond kon het verschil in relief onder het wateroppervlak niet goed inschatten en stond ik ineens tot boven mijn knieen in het water.

Hoewel deze tegenslag me alleen maar sterkte in mijn vastberadenheid (als in een slechte actiefilm waadde ik verder), was het dieptepunt (snappen jullie hem?) nog niet bereikt. Almaty is op een helling gebouwd, dus de straten op de noord-zuid as lopen van boven naar beneden. Nadat ik linksaf was geslagen transformeerde het hoogteverschil de enorme plassen water in een wildwaterbaan van epische proporties, die deed denken aan de modderstromen die bij natuurrampen vaak talloze slachtoffers eisen. Een modderbad (de oude Egyptenaren wisten trouwens al dat dit op de huid een uiterst heilzame werking kan hebben) bleef me dan bespaard, ik was er echter niet gerust op dat het water van Center Parcs-kwaliteit was. Gelukkig kan ik jullie meedelen dat ik uiteindelijk, behalve wat kou in de kroeg, geen al te grote gezondheidsschade heb opgelopen. Toch is het wellicht niet onverstandig om, mochten jullie nog eens in Almaty komen, bij regen maar een taxi te nemen.

woensdag 1 april 2009

Onrust op KIMEP?

Een universitaire gemeenschap is net als de meeste families - naar buiten wordt een rooskleurig beeld gepresenteerd, maar onder de oppervlakte zijn er ruzies, intriges en verdachtmakingen. In dit geval ben ik ook een soort buitenstaander, maar dat weerhoudt me er niet van om erachter te komen wat hier allemaal speelt - temeer omdat ik een nieuwsgierig publiek moet verma.., ehh, informeren. Afgelopen donderdag had een student onder een valse naam een open brief aan de president van Kazakhstan in een oppositiekrant geplaatst, waarin hij een aantal vermeende misstanden hier aan de kaak wilde stellen. De afgelopen maand zijn 30 docenten ontslagen als onderdeel van een breder pakket maatregelen om te bezuinigen (ze willen bijvoorbeeld ook op de internetverbindingen beknibbelen - ik dacht dat die tijdens de vorige ronden al zwaar aan de beurt waren geweest - een aantal masters afschaffen en na 10 uur het licht uitdoen), volgens het bestuur vanwege de kredietcrisis (waarom een universiteit daardoor zo hard getroffen is werd echter niet duidelijk uitgelegd - je zou denken dat alleen dit jaar het aantal inschrijvingen lager is).

Zaterdag werd er ondertussen voor de buitenlandse studenten een internationale versie van Nauruz (het Kazakhse nieuwjaar, wat vorige week in Almaty gevierd werd met een enorme openluchtbarbeque en een (rommel)markt, waar ik overigens een prachtige kamelenknuffel aan over heb gehouden) georganiseerd - dat was ook het evenement waarvoor ik zo creatief bezig ben geweest. Mijn poster moest het helaas afleggen - een aantal andere studenten hadden de hulp van hun ambassades ingeroepen en als vertegenwoordiger van het kleine Nederland kon ik tegen verdiensten als 'grootste wapenexporteur ter wereld' (Rusland) niet op. De speeches van consulaire attaches en andere hoogwaardigheidsbekleders waren niet allemaal even interessant, maar dat werd meer dan goed gemaakt door het in overvloed aanwezige gratis eten - veel studenten hadden voedsel uit hun land meegenomen (zelf had ik wat kaas in blokjes gesneden =) en men had een vorstelijke lunch laten uitrukken - en er werd een niet onaardige film vertoond over leven op het Kazakhse platteland.

Een korte zoektocht op de digitale snelweg leverde nog wat wetenswaardigheden op. Een internationale professor zei dat hij toen hij in Kazakhstan aankwam te horen kreeg dat hij het in plaats van de afgesproken $40,000 met vierduizend dollar minder moest doen, er zou sprake zijn van vriendjespolitiek en machtsmisbruik, het bestuur probeert regelmatig de collegegeldverhogingen zoals die in het Vijfjarenplan zijn vastgelegd te overschrijden en de baas van KIMEP heeft ook een bouwbedrijf wat een aantal malen projecten voor de universiteit heeft uitgevoerd. Begin deze week kwam het antwoord van het universiteitsbestuur - er werd een open brief op de website geplaatst waarin (met een aantal drogredenen, dat wel) de claims werden weersproken en de krant met een rechtszaak werd gedreigd als ze het stuk wegens laster niet zouden rectificeren. Kennelijk was dat voor een aantal studenten niet voldoende - gisteren werd in een soort demonstratie bij het kantoor van de voorzitter het aftreden van de vicevoorzitter en een aantal managers geeist (hoewel ik nieuwsgierig was, leek het me respectvoller en verstandiger om weg te blijven - achteraf niet zo'n gekke beslissing omdat de politie kwam opdraven). Het haalde weinig uit, maar het laatste woord over deze kwesties is ongetwijfeld nog niet gesproken.

Om toch op een positieve noot af te sluiten zal ik het slot van de mededeling van het bestuur citeren: "Effective, efficient management under the leadership of President Bang has allowed KIMEP to retain the strong support of the government of Kazakhstan. On his last visit to KIMEP, President Nursultan A. Nazarbayev said “It gives me great pleasure to see the conditions you study in… and I envy you for the fact that you have such wonderful opportunities… I’m very sorry that in my time there wasn’t a university like this.”"

vrijdag 27 maart 2009

Terug naar de basisschool (2)

De midterms zitten erop en zijn nagekeken - altijd een belangrijke gebeurtenis voor de meeste studenten. Voor mijzelf is de prestatiedruk wat minder dan voor mijn Kazakhse collegae - ik betaal geen 750 euro per vak en ik hoef geen goede cijfers te halen - en misschien is dat uiteindelijk wel mijn redding geweest: iedereen weet immers dat een teveel aan stress nooit goed is voor je prestaties. Er doemt nu echter een ander gevaar op: op de basisschool moet je uitkijken met goede cijfers omdat ze je dan te slim vinden, hier omdat het een averechts effect op de perceptie van je intellectuele kwaliteiten kan hebben. Kazakhstan staat, door onwetendheid of andere oorzaken, nog altijd niet bekend als een centrum van kennis, en toekomstige werkgevers zouden als ze zien dat je goede cijfers hebt gehaald (zeker in vergelijking met mijn Bachelorcijfers in Tilburg) de indruk kunnen krijgen dat het op deze universiteit allemaal niet zoveel voorstelt.

Nu zou dat niet geheel onterecht zijn - ondanks dat ik graag denk dat ik geniaal ben, is het de vraag of mijn studieritme zulke cijfers rechtvaardigt - maar die indruk zou wel op de verkeerde manier tot stand gekomen zijn: de gemiddeldes liggen vaak niet veel hoger dan het equivalent van een Nederlandse zes (ter verdediging van mijn medestudenten moet ik opmerken dat ze dit met passie in de colleges ruimschoots compenseren - zo was er gisteren een levendige betoog dat de Baltische staten en Polen de Sovjetsymbolen maar in ere moesten houden omdat de Russen ze tijdens de Tweede Wereldoorlog van de Duitsers gered hadden, en wist iemand een uitleg over ontwikkelingshulp te verleggen naar een discussie of de CIA de hand had in de aanslagen van 9/11).

Een van mijn Amerikaanse medestudenten zei dat hij wel eens expres lager op een tentamen had gehaald om dit soort problemen te voorkomen. Dat zette mij aan het denken - wat kon ik doen om straks niet, behalve dan door de lezers van deze blog, in het gezicht te worden uitgelachen vanwege mijn studie hier? Het eerste aanknopingspunt was gelukkig snel gevonden. Voor één van mijn vijf midterms kon ik het lokaal niet vinden (de locatie was ook niet op internet bekendgemaakt), en dat betekent een automatische nul voor die toets. Als ik hem niet opnieuw mag doen, waar het tot nu toe naar uitzag, kan ik het vak laten vallen ('was te moeilijk'), en mocht de docent alsnog met zijn hand over zijn hart strijken dan heb ik in elk geval één of twee huiswerkopdrachten gemist. Tot de andere mogelijkheden behoren een aantal papers niet inleveren (dat klinkt eigenlijk wel heel aantrekkelijk) of mijn geplande vakantie na dit semester al ergens in de tentamenweek te laten beginnen.

Vandaag is het echter knutselen geblazen - voor een kwartier durend programmaonderdeel heeft het International Office alle buitenlandse studenten gevraagd om een collage op A1 formaat over hun land en hun indrukken van Kazakhstan te maken, dus ik ben nog even zoet.

Vakantie (3)

In de trein hadden we, behalve de vriendelijke gesprekken, ook gehoord dat Aralsk niet de veiligste stad is. Nu schrikt me dat niet zoveel af (in Almaty werd ook een groot aantal gevangenen vrijgelaten omdat de gevangenissen te duur werden), maar de stad deed wel bijzonder treurig aan. Toen we met een 'taxi' (elke auto in Kazakhstan is een taxi) bij het enige hotel waren aangekomen klonk er luide muziek en stonden er politieauto's voor de deur. Hoewel de ervaring ons geleerd heeft dat je bij de politie maar beter uit de buurt kan blijven, konden we zonder problemen inchecken en waren de kamers ruim en boven verwachting. Alleen de douche en het licht in de badkamer deden het niet, maar dat mocht de pret niet drukken - in Kazakhstan, en vooral in de hotels, doet altijd wel iets het niet (in mijn Russische lesboek ging het derde hoofdstuk over hotel Rossia, een enorme toko midden in Moskou die nu helaas gesloten is, waar helemaal niks werkte - ik dacht destijds dat het een grap was, maar nu begrijp ik waarom ze er al in één van de eerste hoofdstukken mee kwamen. In mijn flat werken bv. naast de lift ook alle ovens en drogers niet, en ik zit op de enige verdieping zonder defecte wasmachines. In de computerlabs vraagt iedereen steevast: 'printer rabotaet?' - werkt de printer?). Een uur later kwam ik erachter waarom de politie hier was en dat ze niet altijd tot last zijn - twee dronken Russen die wel erg enthousiast kennis met ons wilden maken en de deur probeerden te forceren werden voor een nacht (en hopelijk langer) van kost en inwoning voorzien.


Het is een gezellige boel in Aralsk

De haven in Aralsk

De volgende dag wilden we vroeg uit de veren om het Aralmeer te verkennen en, nog belangrijker, de enige trein die dag om half 3 's middags niet te missen - we wilden alles in het werk stellen om niet een dag langer in dit oord te hoeven blijven. Ondanks dat het al half maart was, was het steenkoud - een stuk frisser dan Almaty, en net terwijl ik mijn thermo-ondergoed niet bij me had - en compleet verlaten; het leek net een spookstad. De haven was een surrealistisch gezicht: kranen, bewegwijzering, visverwerkingsfabrieken, schepen... maar geen water. Het is moeilijk te bevatten dat de Sovjetplanners deze stad achter de tekentafel zo goed als ten dode opschreven - het leeglopen van het Aralmeer was geen onverwachte gebeurtenis, maar volledig voorzien en onder het motto 'waar gehakt wordt, vallen spaanders' terzijde geschoven (als kers op de taart werd op Aralsk-7, een eiland in het Aralmeer, ook een keur aan biologische en chemische wapens, waaronder antrax, getest). Omdat de kou bijna ondraaglijk was konden we het buiten niet lang uithouden - gelukkig konden we opwarmen bij een lokale NGO die tripjes per 4WD naar het 'ship cemetery' verzorgde - een plek vlakbij een dorp waar een aantal schepen (tevergeefs) heen werden gebracht vanwege het terugtrekkende water. Vlakbij de verroeste, op de sneeuwvlakte liggende schepen bevond zich een kudde gedomesticeerde kamelen - een reisgids had het goedkoop maar treffend over 'ships of the desert and ships in the desert'.

Onze laatste halte was de stad Kyzylorda. In de Lonely Planet werd niet erg hoog opgegeven van deze plaats, maar omdat een pauze hier een nonstop terugreis van 31 uur (nu was het nog maar 24) kon voorkomen was het animo snel gevonden. Toen we eenmaal rondsjouwden sloeg de twijfel echter toe - je in de stad vervelen is niet zoveel beter dan in de trein (en in de trein zijn er geen mieren in je kamer). Het culturele hoogtepunt van ons bezoek was het museum voor regionale geschiedenis - naast wat onbegrijpelijke en onbeduidende informatie over de historie van de armste provincie van Kazakhstan had het ook een speciale Nazarbaev-hal te bieden - maar wat Kyzylorda vooral de moeite waard maakte was de horeca: voor 75 cent kreeg je een halve liter bier, voor een euro een cocktail en voor 3 euro een berg lamsvlees. Moe maar voldaan aanvaardden we die avond, na een politie-escorte naar het station gekregen te hebben ('many foreigners get killed around here at night'), de terugrit - met veel slapen, muziek luisteren, gare spelletjes doen en de enige film die voorhanden was voor de zoveelste keer te bekijken is een dag in de trein zo voorbij en kwamen we in Almaty ('home, sweet home') aan. Het was interessant om ons een weekje wat minder tussen de studenten en wat meer tussen gewone Kazakhstanen te begeven en te zien hoe het er buiten de grote steden Almaty en Astana aan toe gaat.

woensdag 25 maart 2009

Foto's!

Jullie zijn mijn gezwets ongetwijfeld meer dan zat, dus bij deze!


Een tamme kameel op de bodem van het Aralmeer



Nazarbaev is watching you














Mijn verjaardag



















Bij het Leninstandbeeld in Kyzylorda












Nauruz in Almaty













"
Het troosteloze Central Park













Groepsfoto met de exchange studenten op de Arbat




woensdag 18 maart 2009

Vakantie (2)

Op vakantie gaan in Kazakhstan valt niet mee. Het voornaamste probleem: er is gewoonweg niet zoveel interessants te zien. De plaatsen die wel de moeite waard zijn vereisten een grote investering qua geld en tijd (voor arme en luie studenten altijd een groot obstakel) of mochten we niet bezoeken. Het antwoord van de visa officer, die de speciale 'talons' zou verzorgen waarmee we buiten het oblast mochten reizen, op onze suggesties was meestal 'you cannot go there!'. In dit land lijkt er echter een onderscheid te zijn tussen wat niet mag en wat echt niet mag, dus uiteindelijk stippelden we (naast mij de 2 Amerikanen en 3 Koreaanse dames) tegen haar advies in de route uit die ik in de vorige post beschreven heb. Een Koreaanse student was ons vorig jaar op dit traject voorgegaan en had daarbij in een week slechts tweemaal in een hotel geslapen en minder dan honderd euro uitgegeven, dus zelfs in deze moeilijke tijden kon dit er wel vanaf. Als je geinteresseerd bent waar het eea gesitueerd is kan je meekijken op http://geology.com/world/kazakhstan-map.gif

De eerste nacht stond meteen een busreis van 12 uur op het programma naar Shymkent, de hoofdstad van Zuid-Kazakhstan. Even voelde ik me als een tiener die met de bus naar Salou gaat - zulke lange busreizen had ik altijd afgezworen - maar het viel uiteindelijk best mee. Gezien de bedden die ik in mijn flat gewend ben was het niet eens zo'n verslechtering dus het was zowaar mogelijk om wat te slapen, en om de zoveel uur stopten we bij wat gaten in de grond die als toilet moesten dienen. Eenmaal aangekomen in Shymkent (volgens LP een plezante stad met 'leafy streets' - helaas waren de bomen kaal en beperkten de fatsoenlijke gedeeltes zich tot een stuk in het centrum) besloten we om er maar een etappe van 3 uur naar Turkestan aan vast te plakken. Deze stad wordt steevast in de top 5 qua bezienswaardigheden geplaatst. Gezien het prachtige mausoleum van Kozha Akhmed Yasaui is dat niet geheel onterecht, ware het niet dat er voor de rest echt niks anders te zien of te doen was. Met een van de Amerikanen stelde ik voor om dezelfde avond meteen weer de trein te pakken - ergens is het toch wel cool om zo snel achter elkaar en voor lange afstanden al die vervoermiddelen te gebruiken - maar dat ging er bij de andere Amerikaan, die in de flat twee keer per dag een half uur doucht, niet in.

Als Almaty het New York van Kazakhstan is, is Turkestan wellicht Las Vegas. Om de paar huizen leek er een trouwwinkel te zijn, en elke party waar harde muziek vandaan kwam bleek een bruiloft. Veel goktenten hebben we niet gezien, maar die zullen er ongetwijfeld ook geweest zijn - in troosteloze steden als deze wordt altijd gegokt. Helaas konden wij ons niet meedoen aan deze feestelijkheden - we moesten ons tevreden stellen met een restaurant waar 2 uur op het eten gewacht moet worden (als je buiten Almaty naar een restaurant gaat is het altijd aan te raden om eerst te vragen welke dingen op het menu daadwerkelijk voorradig zijn, om niet een half uur verlekkerd te verschillende gerechten tegen elkaar af te wegen om er vervolgens achter te komen dat er alleen droog brood is) en de bekendste bar, 'Welcome to Hell' (ik vroeg me af waar dat op zou slaan?), was gesloten.

De derde dag kon ik alsnog mijn lol op met een veertien uur durende treinreis naar Aralsk (deze keer overdag). Reizen met de trein is een interessante ervaring - in de derde klas betaal je zo'n 50 cent per uur (de snelheid bedraagt zo'n 40-50 km/h) voor een redelijk comfortabel bed in een wagon waar maximaal 50 mensen in kunnen. Zeker als het niet volgeboekt is is er ruimte genoeg, je kan met wat locals zo goed en zo kwaad als dat gaat een praatje maken of een spelletje spelen en er zijn allerhande mensen die wat proberen te verkopen (varierend van pannenkoeken, parfum en dranken tot nep-Rolexen - vooral de laatste aanbieder deed goede zaken). Op tussenliggende stations wordt meestal een kwartier gestopt en kan je naar buiten om wat frisse lucht op te snuiven of proviand in te slaan, zolang je maar op tijd teruggaat om niet op de steppe achter te blijven. In deze gebieden komen niet veel buitenlanders, dus veel mensen zijn geinteresseerd wat je komt doen - volgens een Engelssprekende student die 72 uur (enkele reis) terug naar haar thuisstad moest om een nieuw ID-bewijs aan te vragen waren we 'the talk of the train' en een aantal Kazakshe grootmoedertjes boden ons wat zelfgemaakt voedsel aan. Zelfs de politieagenten zijn goedlachs - even waren we bang toen ze bij een paspoortcontrole zeiden dat we bij de volgende halte eruit moesten omdat de papieren niet in orde waren, maar even later zeiden ze met een glimlach dat het een grap was en liepen ze verder. Als je van tevoren voor voldoende boeken of ander vermaak zorgt is het goed uit te houden en we kwam 's avonds verkwikt in Aralsk aan. Ik probeer de volgende dagen deel 2 te posten - jullie zijn het zeker met me eens dat een avontuur als dit een wat uitgebreider verslag verdient, en ik wil natuurlijk niet dat jullie aandacht halverwege zou verslappen omdat de lap tekst te groot is.